Abe, 05
2013
Euskara, Internet, Sare sozialak eta Microblogging

Txiolari hasiberrientzako gida

twitter desanbiguatzenInterneten, albisteak nahiz komunikazioak bizi-bizi idatzi eta irakurtzen dira. Freskotasuna ezinbesteko balioa dela esaten da. Testuinguru honetan, Youtube bideo motzen zerbitzuak edo Twitterren microblogging kontzeptuek erabateko arrakasta izan dute. Eta goraka doaz: minutu bakoitzeko, 2012an, 30h bideo eta 100.000 tweet bidaltzen zituzten; 2013an aldiz, 100h bideo eta 350.000 tweet igortzera pasa dira zerbitzuok. Behin honezkero, 140 karakteretan idatzitako milaka koplaz josita dago sarea beraz.

Oharkabean, amaraunean agertutako kontzeptuetako asko barneratzen ditu jendeak. Esate baterako, iragarkietan nahiz telebistako edozein programetan ikusten den # edo traola (ingelesezhashtag deitua). Etiketa ere esaten zaio, eta momentuko joera baten inguruko mezuak biltzeko erabiltzen da. Beste hitz batean, gaiak sailkatzeko balio dute sare sozialetan. Norberak sor ditzake berriak, edo besteek asmatuak erabili. Bakoitzaren txioan txertatuta, etiketa berdina sartuta duten gainontzeko mezuekin bilduko da norberarena ere.

@ edo a bildua ere oso barneratua dagoen baliabidea da Interneten. Twitterren berandu sartutako ezaugarria da alabaina, eta jendeak uste baino aukera gehiago gehitu zitzaizkion. Hots, ezjakintasunagatik erabilpen okerra ematen zaio. A bilduarekin beste erabiltzaile bat aipatzen da, eta erabiltzaile guztiek dute @ ikurra izenaren hasieran. Kontua da, txio baten hasieran norbait aipatzen denean, bidaltzailea eta aipatua jarraitzen dutenek bakarrik irakurtzen dutela. Mezuaren beste edozein lekutan aipamena eginez gero, jarraitzaile guztiek jasoko dute txioa; horretan datza desberdintasuna. Hori saihestu eta jarraitzaile guztiei txioa helarazteko trikimailuak erabiltzen dira. Batzuek puntu ikurra eransten diote aipamenari aurretik (.@erabiltzailea). Gary Vaynerchuk socialmedia adituak arazoa honela zehazten du:

Nahasmena eragin du berriki Twitterren idatzi gabeko beste lege batek. Ez da txiorik ‘D’ hizki hutsez hasi behar. Bestela, zuzeneko mezutzat hartu, eta ez da jario nagusian agertuko. Ezaguera minimo horietaz gain, elkarrizketen haria galdu nahi ez bada, gehien erabiltzen diren laburdurak ezagutzea ere gomendagarria da.

Teknologia berrietan makala izan gabe ere, badira oraindik ezezagunak diren laburdurak. Beste batzuk, aparteko ingurune batzuetatik ezagutzen direnak, gainera, zalantza hizpide bihurtu ohi dira. Twitter ingurunean horietako batzuk antzematea errazteko asmoz, gehien erabiltzen direnak azalduko ditugu jarraian:

• RT (retweet): bertxiotzea ere esaten zaio. Aurretik beste batek argitaratu duen mezu bat norbere jarraitzaileei berbidali dela adierazten du. Jatorrizko mezuaren aurrean ezartzen da, honela: «RT ‘mezua’».

• (r)en bidez edo Via: publikatzen den informazioa noren bitartez lortu den esateko balio du. Jatorriak ez du txio bat izan beharrik; liburu edo webgune baten egilea aipa dezake era berean: «@erabiltzailea(r)en bidez».

• DM (Direct Message): erabiltzaile bati zuzeneko mezua bidali zaiola jakinarazteko balio du. Era horretako mezuak ez dira ikusten elkarrizketa jario nagusian edo denbora lerroan. Hauek irakurtzeko aparteko sarrera ontzi bat du Twitterrek, eta mezu trukatzea egoteko, erabiltzaileek elkarri jarraitu behar diote.

• TL (Timeline): denbora lerroa esan nahi du. Twitterreko pantaila nagusia da, jarraitzen direnen mezuak zintzilikatzen diren lekua.

• TT (Trending Topic): momentuko gaia adierazten du. Beste hitz batean, unean jendearen ahotan bolo-bolo dabilena. Hitz arruntak izan daitezke, edo traoladun etiketak. Mundu osoko joerak edo estatu bakoitzaren araberakoak izan daitezke. Euskal TT zein den jakiterik badago, geroago azalduko denez.

• CC (Carbon Copy): Posta elektronikoetan dagoenaren baliokidea da. Hots, beste bati txio baten berri emateko erabil daiteke, hari interesgarri egingo zaiolakoan. Ez da nahastu behar Creative Commons egiletza aitortzeko lizentziaren laburdurrekin. Erabiltzailearen izenaren aurrean joaten da: «cc @erabiltzailea».

• FF (Follow Friday): jarraipen aipua da. Twitterren ohitura da ostiralak baliatzea jarraitzeko interesgarriak diren erabiltzaileak aholkatzeko. Gomendagarria da erabiltzaile izena eta zergatik jarraitu behar den azaltzea.

• NSFW (Not Safe for Work): izenak dioen bezala, lanean ikusteko desegokia den edukia duten txioei jartzen zaie. Sexua, biolentzia edo mingarria suerta daitekeen besteriko materialak gordetzen dituzten loturen berri emateko da NSFW.

‘Txio’ gurean, ‘tweet’-en ordez

Gau eta egun, euskal txiolarien traolen jarioak ez du etenik. @KikeAmonarriz-en #TribuarenBerbaksaioan esan bezala, hizkuntza gutxitua izan arren, Twitterren gehien erabiltzen direnen sailkapenean 27. da euskara. Oso aktiboa den komunitatea, garbi asko.

Edonor batu daitekeen iniziatibak daude. Puri-purian dabiltzan traola batzuk aipatzearren: Leire Palacios edo @AnnieSDelMono-ren #hitzmoloia, grazia edo xarma berezia duten hitzak aditzera emateko (zerrenda osoa http://anniesdelmono.wordpress.com/hitzmoloia/); Markos Gimeno edo@markosgive-ren #hitzokei, hitzekin jolastuz bakoitzak sortutako berriak adierazteko, esanahia argitzeko azalpen batekin lagundurik (http://hitzokei.tximinia.net/); Maite Goñi edo @euskaljakintza-ren #gaurkohitza, egunero hitz berri bat proposatzen du —bosgarren urteurreneko ospakizunetan#gaurkohitza5 gisa, jendea bere gorputzeko atal batean idaztera animatu zituen joan den astean—; eta Ilaski Serrano @MeriLing1-en #mikroipuina, irudimenez beteriko ipuin laburrak kontatzeko.

Aldarrikapenentzat ere badago lekurik Twitterren. Euskararen Nazioarteko Egunaren ospakizuna dela eta, #mundiala eta #365egun etiketak bultzatu ziren euskarari gorazarre egiteko asmoz. Interneten euskararen erabilpena sustatu eta munduan dauden hiztunak lekutzeko xedearekin aurrenekoa; eta egun bakarraren ordez, urte guztian Euskara bultzatzearen aldekoa, bestea.

Euskal TT

Arestian aipatu bezala, euskaraz bidalitako txioen jarraipena edo traola nagusien kontsulta egitea posible da. Horretarako, http://umap.eu/ edo @umapEU jarraitzea besterik ez dago.

Ira, 26
2013
Google, Microsoft, musika, Streaming

‘Streaming’ musika zerbitzuak, gora

streaming-musicGaur-gaurkoz bistakoa da negozio ederra dela streaming musikarena. Mugarria Napster izeneko ataria izan zen: edozein talde eta abesti Internet bidez entzuteko eskaintza erakargarria eta garaian parekorik gabekoa ematen baitzuen, baina Metallica taldearekin epaitegietan topo egin zuten. San Frantziskoko (AEB) taldeak ez zuen gogoko izan haien musika sarean denen eskura jartzea, eta are gutxiago etekinik ez usaintzeak. Ordutik, Napster-ek zein agertu diren beste streaming zerbitzuek, hainbat harpidetza dituzte. Doakoak diren arren, gehienetan hileroko ordainketak egin behar izaten dira iragarki gogaikarriak saihesteko edo sakelakoan non-nahi musika entzun ahal izateagatik. Napster, Spotify, Grooveshark, Pandora, Ubuntu One Music, Last.fm… Streaming musika zerbitzuen zerrenda ia amaigabea da, honezkero.

Ondorengo proposamenak kaleratu berriak edo kaleratzear daudenak dira. Era askotarikoak dira aurrekoei batzen zaizkienak: musika liburutegi zabalekoak, sare sozialetan gehien ematen ari diren abestiak identifikatu eta eskuragarri jartzen dituztenak edo musika negozio eredu berri bat dakartzatenak dira horietako batzuk.

Google Play Music All Access

Astiro baina pauso irmoz joan da bidea eginez Googleren zerbitzua. Beta eran egon ostean, lehengo astean iritsi zen Euskal Herrira beta bertsioan. Android sistemarako aplikaziotik eta webetik lor daiteke, eta 7.99 euroren truke ordenagailuan gordeta ditugun 20.000 abesti ere igo litezke hodeira. Bakoitzaren musika liburutegira sartzea egongo da offline eran edo Internet konexio beharrik gabe. Norbere musikaz gain, munduan dagoen —ia— edozein abesti berri nahiz zahar entzun daitezke. Aurreneko hilabetea dohainik eskaintzen dute, eta askorentzat dagoeneko nagusi den Spotify Premiumaren lehiakide gogorrena da. https://play.google.com/ about/music/.

Xbox Music

Microsoften musika zerbitzuak urtebeteko bizitza dauka jada. Baina orain atera dituzte saretik telefono eta sakelakoentzat aplikazioak: Android sistemetan eta iPhone nahiz iPadetarako eskuragarri dago. Aurreneko pausoa, 30.000 abesti baino gehiago eskaintzea izan zen hainbat gailutik entzuteko: ordenagailu, telebista adimentsu edo Xbox 360 bideo kontsolatik. Datorkion erronka ez da nolanahikoa; Android eta iOS sistemetan ibilbide luzea eta bezero oinarri handia daukaten zerbitzuekin borrokatzea ia ezer berririk eskaini gabe: offline sarbidea, irrati propioak sortzea eta partekatzea, besteak beste. Berezitasuna webgunean dago, lehen sei hilabetekoan mugarik gabeko zerbitzua eta erabat doakoa ematen dute; hortik aurrera, hileko ordu kopuru bat egongo da muga gisa. Bestela, 9.90 euroko kuota ordaindu beharko da Xbox Music erabiltzeko. Webgunea ondorengoa da: http://music.xbox.com/.

Twitter #Music

Ideia originala da beste hau. Twitter sare sozialean presentzia handiena daukaten abesti, artista eta taldeen zerrenda bat osatzen da eta jakin-mina daukatenek aipatu doinuen zatiak entzuteko aukera daukate. Asmoa zeresana ematen dabiltzan artista berriak bilatzea omen da. Beste musika zerbitzuekin bateragarritasuna bilatzen dabiltza, eta haientzat iragazki geruza gisa funtzionatzea. Gehigarri gisa dago eskuragarri dagoeneko, adibidez, Spotify edo Rdio zerbitzuetan. Doinu erakargarri baten berri izan eta zati bat entzun ostean, osorik entzun nahi duena beste zerbitzuetara bideratu nahi dute. Astebete baino gutxiago darama Euskal Herrian abian. Interesa duenarentzat https://music.twitter.com/ da helbidea.

Baboom

Urtarrilean Mega hodeiko biltegi zerbitzuarekin hautsak harrotu ostean, bueltan da gorazarre egin zion musika zerbitzu iraultzailea aurkezteko. Hasieran, Megabox gisa izendatu zuten, eta Baboom izena jaso du azkenik. Baina funtsa orduan azaldu zen bera da orain ere: musika zigilu ahalguztidunen kontra egin eta beste era bateko negozioa proposatzea, doako abesti libreen sare baten bidez.

Beste zerbitzuekin lehiakorra izan eta eskaintza sendoa eskaini ahal izateko, eduki sortzaileentzat erakargarria egitea da gakoa. Diru sarreren %90 banatu, eta erosleetan nahiz publizitatean oinarritutako negozioa ezartzen du. Musikariek, adibidez, abestiak zuzenean saldu ahalko lituzkete, eta doan jaitsi nahi duten erabiltzaileengandik ere etekina jasoko lukete. Eurei jarritako publizitatearen gaineko irabaziak jasoko lituzketelako, hein batean.

Oraindik ez dago kaleratze dataren edo harpidetza kostuen berririk; eta doako bertsioaren iragarkien maiztasunaren gainean ere ez dago informaziorik. Hurrengo hilabeteetan albiste izango da.

Eka, 13
2013
android, Aplikazioak, Apple, Mugikorrak, Sakelako Telefonoak, Sare sozialak eta Microblogging, tabletak

Vine, bideo motzen erakuslehioa

vine-video-service-now-works-on-androidAldi berean presaka bizi eta eduki asko kontsumitu nahi duen gizartean, mezu laburrak partekatzeko sare sozialek edo microblogging deituek erabateko arrakasta izan dute. Twitter da guztietan adierazgarriena, 140 karaktere erabiliz esaldi motzak lau haizeetara zabaltzeko; Instapaper eta antzekorik ere badago, jendeak gehienbat otorduen argazkiak erakusteko erabiltzen duen irudien sare soziala. Gaurko proposamena ere jarraitzaile sutsuak batzen hasi da, era berean, sei segundoko bideoak partekatzeko balio duen Vine izeneko bilgunea.

Twitterrek erosi zuen Vine, iOS euskarrietan AEBetan izandako arrakastaren ildotik. Orain, plataforma gehiagotara zabaltzeko asmoz, App Store-z gain, eskuragarri jarri dute Google Play dendan Android 4.0 Ice Cream Sandwich eta ondorengoentzat ere. Bertsio horren ezarpen bereizgarri gisa, itxura eguneratzeko aukera ez ezik, bideoak ikustean zoom egiteko aukera ere badago.

Microblogging txiolariaren arduradunek ez dute alferrik galdu bi sareak integratzeko aukera, eta saioa hastea erraztu dute bide batez: posta elektroniko bidezko sarbidea berbera da, baina, nahiago bada, Twitterreko kontua balia daiteke erabiltzen hasteko.

Bestela, sare sozialen pautei jarraitzen die Vine-k, hamaikagarren aldiz: erabiltzaileei jarraitzea, iruzkinak egitea, edo gustukoa dena nabarmentzea posible da. Funtzionamenduak ez dauka misteriorik, eta grabazioa aurrera doa pantaila ukitzen den artean, nahi diren mozketak eta plano aldaketak egiteko hatza altxatze hutsarekin. Ondoren, bideoari izena ezarri, etiketak jarri, eta, partekatuko den gainerako sareak hautatu ostean, publikatu egingo da.

1 2 3 4 5