android, Aplikazioak, Apple, kontzeptuak, Mugikorrak, NFC, Sakelako Telefonoak, Telebista, web semantikoa

Gauzen Interneten atarian

Internet-of-ThingsGauzen Internet kontzeptu teoriko bat da, baina jada hurbil dagoen egitasmoa. Etorkizun berri baten ataria da. Edozein objektu Internet bidez identifikatu eta besteekin komunikatzeko balioko lukeen ideia sinplea da oinarrian, baina zaila lortzen. Teknologiaren eta informazioaren gizarte honen erronka nagusia izango da hurrengo urteetan.

Ez da atzo goizeko kontua. Kevin Ashton ikerlariak RFID teknologia asmatu zuenean egin zen ezagun ideia, 1999an. Irrati uhinak erabiltzen zituzten doitutako gailuak elkarren artean bereizteko balio zuen. Erabilerak, haatik, erantsita zeraman objektu zein pertsonak identifikatzea. RFID teknologia mugarri izan zen hor. Pertsona eta objektu orok eguneroko bizimoduan identifikatzaileak eramanez gero, ordenagailuen bidez erregistratu eta kudeatu ahalko lirateke. Gauzak etiketatzea errazteko, NFC, barra kodeak edo QR kodeak erabiltzea legoke.

Horrek, elkarrengandik bereizteko eranskinak erabilita, edari laten, liburuen edota auto baten zati bakoitzaren jarraipena ahalbidetuko luke, ordenagailu sistemek kontrolatutako auditoria erraldoi bat balitz bezala. Sistemak une bakoitzean jakingo luke gauza bakoitza non falta den eta nondik eskuratu. Lapurretak egitea eta gauzak galtzea iraganeko kontua litzateke. Horri guztiari eutsiko liokeen sarea Internet da. 

Egunero erabiltzen diren gauza guztiak banaka etiketatzea lan nekeza da. Teknologiaren garapenari esker, baina, hasierako kontzeptu hori moldatu egin da pixka bat. Gailu elektroniko orok Interneterako sarbidea dutenez, guztiak konekta daitezke sarera. Guztiak identifikatu eta ikuskatu daitezke laster batean.

Hau da, elkarrekin konektatu eta informazioa truka dezakete giza esku hartzerik gabe; gauzen Internet osatu, azken batean. Hozkailuan zerbait falta denean sakelakoan alerta bat programatzea edo zuzenean merkatuan erosketak egitea bezalakoa da. Jarraian, drone batek etxera ekarriko du mandatua.

Batik bat azpiegiturak izan dira eragozpena orain arte, Internet horretarako baliatzeko garaian. Izan ere, Internetera konektatzen den gailu bakoitzak helbide birtual bat izaten du, sarean duen lekua markatzeko. Baina, egungo arkitekturan edo iPv4 ereduan, helbide horiek finituak dira, eta maileguan jasotzen da helbidea; hots, itzaltzean beste batek jasotzen du. Ez dago nahikoa sarbide gailu guztiak aldi berean konektatuta egoteko. Bestelakoa da iPv6 eredu berria, eta hor dago gakoa. Eredu hori abian da iaz geroztik: http://zibergela.bitarlan.net/2012/10/11/trantsizio-isila-interneten/

Hein batean, Gauzen Internet egitasmoa mamitzeko lehen pausoak ematen ari dira. Tresna elektroniko guztiak adimentsu bihurtzea joera da. Ikusi besterik ez dago azkenaldian smartphone,smartwatchsmart tv, kotxe adimentsu eta enparauek izan duten gorakada. Hasi dira Internetera konektatzen eta haietara moldatutako eginkizunetarako baliatzen; eta gailu bat baino gehiago elkarrekin lotzen.

Telefonoetan Internet erabiliz, dituen nahietara edo beharretara egokitzen du erabiltzaileak gailua. Deskargatzeko aplikazioak erabiltzen eskarmentua du honezkero edozeinek. Beste esparru batzuetako erabilerak zalantzak eragiten ditu oraindik, hala ere. Telebistetan eta autoetan teknologia adimentsuak ekar ditzakeen abantailez aritu izan gara sasoi honetan: http://zibergela.bitarlan.net/2014/01/30/zertarako-dira-smart-tv-edo-telebista-adimentsuak/ etahttp://zibergela.bitarlan.net/2014/04/17/autoak-berehalakoan-dira-adimentsuak/

Testuinguru horretan, ematen du argi dagoela Interneten beraren garapenak ere zeresana izango duela. Makinen eta gizakien arteko harremana ere leunduz doa, eta esatari elektronikoen ahotsa jada ez da arrotza belarrira. Esaldien esanahian ere sakonduz doa teknologia, eta web semantikoa ere abian da: hitzak letraz letra parekatzeaz gain bilaketak egitean horiek esan nahi dutena jakiteko gai izango den amarauna, hain zuzen ere. Web 3.0 deitu duten mugarria izango da hori. Hor daude ahots bidezko telefonoentzako aginteak ere. Appleren Siri, Google Voice eta Euskal Herriko Sherpa, besteak beste, aurrerapen handiak egiten ari dira.

Oinarri horien gainean, Internet laster batean izango da esaten zaiona ulertzeko gai, adimen propioa garatzeko eta bere kabuz ikasteko. Web 4.0 deitutako hori orain ez da zientzia fikziozko kontua.

Ingurumari horretan, etekin handiena domotika esparruan nabarituko da datozen urteetan; hau da, etxeko tresnen egitekoak errazteko, automatikoki irakurketak egin eta erabakiak hartzeko gaitasuna izango duten etxetresnetan. 

Google Nest eta etxeko hotz-beroak 

Domotikara bideratutako teknologia da Nest. Zeresan handia ematen ari da alor horretan, eta Googlek erosi berri du proiektua, 2,3 bilioi euroren truke, hain zuzen ere. _h845_w1500_m2_bwhite Merkatu berrian indartsu sartu da, gainera. Gadget edo tramankulu bat ezartzen da, eta, telefonotik aginduta, etxeko tenperatura egokitzen da. Berezia da, kontsumoa aurrezten duelako etxekoen jardueraren arabera. Energiaren kontsumoa erdira murrizteko gai omen da horrela. Horrek, eta gailuaren prezio apalak —30 euro balio du— eman dio arrakasta. Hasieran, Appleren iPhone sakelakorako sortu zen Nest. Googlek erosi ondoren, bistakoa da Android plataformara ere moldatuko dutela orain.

Internet, kontzeptuak, web semantikoa

Web Semantikoa

Gaur egun ezagutzen dugun Internet 1990. urte inguruan jaio zen Suitzan dagoen CERN laborategian. Sir Tim Bernes-Lee ikertzaileak eta haren lantaldeak web orriak sortzeko erabiltzen den HTML etiketa lengoaia asmatu zuten, baita gure nabigatzaileek zerbitzariei eskakizunak eta erantzunak bidaltzeko erabiltzen duten protokoloa ere, HTTP protokoloa, hain zuzen.

HTML etiketa erabiltzen da hizkuntza testu baten estruktura, bertan dauden elementuen itxura eta beste testu batzuekin duen harremana (loturak) adierazteko. Etiketak aplikatzeko modua sinplea da: itxuratu nahi den testu zatia inguratuz, hasiera (<etiketa>) eta amaiera (</etiketa>) markak erabiliz. Testu baten atal bat letra etzanean edo letra lodian erakutsi nahi badugu, horretarako propio sortutako etiketak erabili beharko ditugu, esaterako, <em> eta <strong>. Adibiderako balio dezakeen testu bat horrela geratuko litzateke: <em>etzanean</em> eta <strong>lodian</strong> erakutsiko da.

HTML lengoaiak proposatzen dituen etiketa gehienek, ordea, ezer gutxi adierazten dute testuaren edukiari buruz. Gure nabigatzaileek web orriak itxura egokian erakusteko pentsatutako etiketa multzoa da HTML hizkuntza, eta ez edukien esanahia deskribatzeko hizkuntza bat. Etiketa horiek ez dute balio, esaterako, web orri batek gertakizun, batzar edo auto baten berri ematen duen adierazteko.

Hori horrela bada, nola lortzen dute google, yahoo, bing, elebila eta horrelako web orri bilatzaileek gure galderei erantzutea? Bilatzaile horiek guztiak, web orriak arakatzen eta irakurtzen dituzten robotak erabiltzen dituzte, eta bot deritze — Googleren arakatzaile edo bot-a googlebot da, eta Microsoftena, berriz, msnbot —. Arakatzaile horiek web orri batean dauden hitz guztiak banan-banan irakurri eta indexatzen dituzte, eta, horrela, gure bilatzaileari bizikleta eskatzen badiogu, arakatzaileak hitz horrentzat bere indizeetan dituen web orriak eskainiko dizkigu. Dokumentu edo orri batean bizikleta hitza maiztasun handiarekin agertzen bada, eta beste orri askotatik bertara joateko loturak badaude, orri hori, bilatzaileak eskaintzen duen emaitza zerrendan, goialdean agertuko da. Lehen postuan agertzeko lehia bizia egoten da, eta hainbat enpresak eskaintzen dute SEO (Search Engine Optimization) zerbitzua, hau da, webgune bat arakatzaileentzat gustagarriago egiten eta ondorioz bilaketetan postu onetan agertzea eskaintzen duen zerbitzua.

Web arakatzaile eta bilatzaileek nola lan egiten duten jakinda, erraz uler daiteke zergatik bilatzaileek batzuetan ez duten ondo ulertzen guk galdetutakoa. Eibar bizikleta testua bilatzen badugu, Eibarren antolatutako bizikleta lasterketa baten berri edo Eibarren salgai dagoen bizikleta bat erakutsiko dit bilatzaileak. Eta horren guztiaren arrazoia, lehen aipatu bezala, bilatzaileek ezin dutela web orrien semantika arakatu.

HTML hizkuntzak dituen muga horiek gainditu eta bot horiei lanak errazteko, Internet gidatzen duen W3C kontsortzioan web semantikoaren alorrean lanean dabil Tim Bernes-Lee bera. Hasierako akatsak zuzentze aldera, web orri baten edukia zein den azaltzeko balioko duen teknologia eta etiketa multzoa garatzen ari dira. Etiketa berri batzuen bidez, posible izango da rock talde baten berri ematen den orri batean, talde horren fitxa moduko bat txertatzea. Fitxa horretan, taldearen izena, sortze data, jotzen duen musika estiloa, jatorria edo musikariak nortzuk diren zehaztu ahal izango da. Arakatzaileak horrelako informazioa irakurtzeko gai direnean, posible izango da horrelako zerbait galdetzea: esan iezadazu zein musika talde sortu den Altsasun 2000. eta 2005. urteen artean. Bizikleta bat erosi nahi badugu, web bilaketa bat eginda, hainbat dendatan eskaintzen den prezioaren berri izatea ere errazago izanen da, eta salneurri edo dendarekiko hurbiltasunaren arabera ordenatu ahal izango dira emaitzak.

Oraingoz, Web 3.0 izena ere baduen horretaz gozatzeko apur bat itxoin beharko dugu, baina badirudi etorkizuna web semantikora begira dagoela.