Internet, Mugikorrak, Sakelako Telefonoak, Sareak

100 kilometrorainoko super wifia

super-wifi4G sareak dira, egun, haririk gabeko Interneterako sarbidea lortzeko teknologia puntakoena. Gaitasun handiko sistema dela zalantzan jarri gabe, seinale murritza du traba nagusi. Hiriburu nagusietan bakarrik dago seinalea, eta ez dirudi epe motzera konponduko denik eragozpen hori. Zibergelan sakondu zen gaia: http://zibergela.bitarlan.net/2013/05/31/4g-telekomunikazio-teknologia-atarian/. Hala eta guztiz ere, telekomunikazioen etorkizuna itsu-itsuan lotzen da 4G teknologiara oraindik ere. Baina 3G sarearen gehiegizko asetasunarekin amaitzeko bestelako aukerarik ere badago: super wifia.

Azpiegitura berriei muzin

Interferentziak saihesteko asmoz, telebista kanalen arteko seinalean erabili gabeko frekuentziak edo zuriuneak uzten dira. 2011n onartu zen 802.22 estandarra, eta zuriune horiek baliatzen ditu haririk gabeko irismen handiko sareak ezartzeko. Gainera, telebista seinale analogikoa bidaltzeari utzi zitzaionetik, erabili gabeko frekuentzia tartea ere zabalagoa da. Eta hori berbera erabiltzen da: VHF eta UHF bandetako 54 eta 862 megahertz (MHz) tartekoa, hain zuzen. Era horretara, hedapen handiko wifiaren seinalea igortzea dago, ehun kilometrorainoko irismenarekin eta segundoko 22 megabiteko (Mbps) abiadura langarekin.

Egokitzapen beharrik ez

Super wifiari esker, era guztietako gailuak elkarrekin konektatzea dago sarbideko puntuen bila ibili beharrik gabe eta pareten interferentzien eraginik gabe. Agian, alderik handiena egokitzeko gehigarri berezirik edo terminal berririk behar ez izatean dago. 4G sarea erabili ahal izateko, berriz, azken belaunaldiko gailu garestiak behar dira. Izan ere, besteak beste, sakelako gutxik dute ezaugarri hori gaur-gaurkoz. Artean, egungo edozein gailu erabili ahalko litzateke besterik egin gabe, eta zortzi kilometroraino super wifiaren seinalea jaso. Aldea dago, wifi arruntaren 100 metroekin konparatuz gero. 4G sareen kasuan, sare oso bat osatu beharra du hornitzaile bakoitzak; hau da, azpiegitura berrien beharra dago, eta motel doa kontua.

Estalpean egon den teknologia

Bestalde, super wifia aintzat hartzeko baliabidea da landagune edo herrietan. Izan ere, ezartzeko kostu baxua du, eta seinalearen irismena ona da. Seinale komertzialik ez duen edo errentagarria ez den inguruneetara Internet eramateko balio du, baita wifi publikoa eduki nahiko luketen eremu handietarako ere. Litekeena da teknologia hori pixka bat estalpean egon izanaren arrazoia ere hor aurkitzea. Hornitzaileentzat errentagarriagoa da banakako sarbidea ematen duten teknologiak ezartzea, erabiltzaileei banaka kobratu ahal izateko. Super wifia ezarriz, ostera, eremu zabal bateko biztanleek baliatu ahal izango lukete Interneterako sarbide bakar hori.

Super wifia hasi da apurka-apurka ibilbidea egiten. Aurtengo ikasturtean bertan, Ameriketako Estatu Batuetako ehunka institututan eta unibertsitatetan erabiltzea erabaki dute. Horrek hautsak harrotu zituen azaroan. Brasilen eta Erresuma Batuan ere erabiltzeko interesa erakutsi dute dagoeneko.

android, Aplikazioak, Apple, musika, Sakelako Telefonoak, tabletak

Spotify musika zerbitzua, orain doan telefono eta tabletetan

spotify-ipad-200313Spotify streaming edo Internet bidez entzuteko gehien hedaturiko musika zerbitzua da, hein batean, abesti eskaintza zabalena daukalako. Edozein abeslari zein kanta entzun daiteke bertan.

Ordenagailurako, telefono eta tabletentzako bertsioak ere aurki daitezke doan. Harpidetza bidez dabilen zerbitzua da, eta doako zein ordainpeko Premium zerbitzuak eskaintzen ditu.

Mugarik gabeko harpidetzagatik hilero ordaintzekoa 9,99 eurokoa da. Hala ere, aldeak gutxitu berri dira. Doako erabiltzaileek, tarteka iragarkiak jasotzearen truke, musika debalde entzuteko aukera zuten ordenagailuan, baina, aldiz, telefono edo tabletatik egiteko, Premium izatea ezinbestekoa zuten. Hori iazko abendura arte izan zen, orain egoera bestelakoa baita.

Bata zein bestea, aldea 

Spotify telefono eta tabletetarako doako egin dute, Pandora edo iTunes Radio lehiakideekin parekatuz. Doako erabiltzaileek ere musika soinean eraman dezakete horrela, muga gutxi batzurekin. Premium erabiltzaile gehiago biltzea da asmoa, probatu ostean zerbitzua motz geratu eta ordaintzera animatuko diren esperantzan.

Doako bertsioan, entzuteko musika zerrenda ausazkoa da, eta orduko sei alditan egin daiteke jauzi hurrengo kantura. Premium kontuak, mugarik ez izateaz gain, abestiak deskargatzeko bidea ematen du: konexio txarra dagoenean etenik gabe entzuteko, nahiz Internetik gabeko eremuetan, berdin entzuten jarraitu ahal izateko.

Hori bai, batean zein bestean, ordenagailuan sortutako norbere zerrendak entzun daitezke. Baita artista zehatz baten abestiekin osatutako ausazko zerrendak edo irratiak ere.

Google, Internet, posta, Segurtasuna

Postako mezuen segurtasuna areagotzeko enkriptazioa

Egun, mezu elektronikoen bidez informazio garrantzitsua banatu edo trukatzen da, eta begirune handiz zaindu beharreko esparru bihurtu da hasieran barre egiteko irudiak eta aurkezpenak bidaltzeko erabiltzen zen posta zerbitzua. Dagoeneko ez dago bankuko daturik, fakturarik edo besterik gabe negozioko sekretu mamitsurik gabeko mezurik. Zelatari batek edozein mezu eta horri erantsitako fitxategia atzeman ditzake, edo gutxieneko segurtasun neurriak jarraitzeko ohiturarik ez daukanaren posta elektroniko kontu osoaz jabetu liteke erasotzailea.

Sareko posta zerbitzu bat ziurtatzeko, bi dira enkriptatu beharrekoak: posta ostalariaren zerbitzariekin ezartzen den konexioa eta amaraunaren bidez bidaltzen diren mezu propioak.

Oro har, enkriptatu gabeko informazioa trukatzen bada zerbitzaria eta norbere gailuaren artean, sarean daudenek posta agiriak lapurtu, edo mezuak eta erantsitakoak zuzenean atzeman ditzakete. Arazo hau larriagotzen da sare publikoetan (wifi puntua, kafetegi bat, unibertsitatea, eta abar), baina gomendagarria da etxetik ere berdin egitea. Hala ere, hau ez da zerbitzu erabilienen kasua (Gmail, Yahoo, Outlook…), horiek lehenetsita baitaukate enkriptatutako konexioa erabiltzaileekin: amaraunean erosketak egiteko edo saretik banketxeaz eragiketak egiteko erabiltzen den eskema berarekin, edo SSL/TLS enkriptazioarekin. Gogoratu konexio bat horrela ziurtatuta dagoela egiaztatzeko, nahikoa dela norbere nabigatzailean ageri den helbideari erreparatzea bakoitzaren mahaigainekotik, eramangarritik, sakelakotik nahiz tabletatik; eta https dakarrela egiaztatzea.

Aurreko baldintza betetzen bada —gaur-gaurkoz— segurua da konexioa, baina mezua hartzailera iristea ez du bermatzen horrek. Gabeziak ageri ohi diren momentuak beste kasuak dira. Hots, norberak bidalitako mezu propioak babesgabe geratzen dira ostalariaren zerbitzaritik irteten diren momentutik bertatik; hortik, horiek ere enkriptatuta bidaltzeko beharra.

Nola enkriptatu bidaltzeko mezuak era errazean

Garraiatzen doan mezua enkriptatzeko lanak hartzea beharrezkoa da pribatutasuna bermatu nahi bada. Baina horrek ahalegina eskatzen die bai bidaltzaileari eta bai hartzaileari ere, norberak kudeatutako gakoak erabiliko badira. Bestela, nabigatzaile batzuek eskaintzen dute horrelakorik gehigarri gisa instalatzeko —prozesuak bere mamia dauka, hurrengo baterako—; beste aukera bat da hirugarren enpresa batekin fidatu eta haiek mezua enkriptatzea: webean oinarritutako mezuen enkriptazio zerbitzuak dira Sendinc (https://www.sendinc.com/) eta JumbleMe (http://www.jumbleme.com/). Konektatu, bidali eta era seguruan bidaiatuko du mezuak.

Ordenagailuan posta bezero bat erabiltzen dutenentzako oharra

Internetera zuzendutako zerbitzu asko, hala ere, nahiago izaten dira bezero lokalen bidez atzitu —Microsoft Outlook, Live Mail edo Mozilla Thunderbird programen bidez, alegia—, eta horrek arazo gainjarri bat dakar: norbere euskarriaren memorian artxibatutako mezuak enkriptatu behar izatea, sisteman sar daitekeen erasotzaileari gure informazio pribatura sarbidea ukatzeko. Aurrena bilatu beharko da posta bezeroak zein karpetatan gordetzen dituen mezu lokalak. Interneten edo programaren laguntza atalean agertuko da informazio hori. Ondoren gogoratu nola zifratu karpetak, behar hori izanez gero: http://zibergela.bitarlan.net/2012/06/06/zifratzea-gure-datu-pribatuak-babesteko/.