android, Aplikazioak, Apple, HTML5, Internet, kontzeptuak, Mugikorrak, Nabigatzaileak, Sakelako Telefonoak, Software Librea, tabletak

Firefox OS, Mozillaren jauzia telefonoetara

Sakelakoak merkatu elektronikoan jaun eta jabe bihurtu diren honetan, Mozilla konpainiak software librearen kontzeptua telefonoetako sistema eragileetara eramateko ideia izan du. Boot to Gecko izeneko proiektuaren berri joan den otsailean eman zuten; ez dago plaza hoberik Mobile World Congress biltzarra baino, gisa honetako albisteak emateko. Ia urte oso bat joan da geroztik, eta garapena erritmo onean doa; 2013ko urtarrilean kaleratzeko asmoa daukate, antza. Asmoa da softwarejabedunari aurre egingo dion aukera bihurtzea: ordea, Android, iOS edo Windows Phone euskarrietako jatorrizko aplikazioek bezainbesteko kalitatea edo hobea duten aplikazioak garatzera iristea, web irekiko teknologiak erabilita. Era honetara, HTML5, Javascript eta CSS webak garatzeko erabiltzen diren teknologia estandarrekin garatu ahal izango da. Beste modu batera esanda: funtsean, smartphone-ak edo tabletak daukan bakarra nabigatzaile bat da, eta horren barruan abiarazten dira aplikazio guztiak, eta Internetera bideratutako sistema eragile bat osatzen da; eta erabiltzailea ohartu gabe horretaz. Hodeia euskarritzat darabilten sistemen antzera funtzionatuko du. Proiektu ziragarria da inongo ezbairik gabe, aukera berriak ireki baitzaizkie, bai garatzaileei, eta bai kontsumitzaileei: aurrerantzean, ez baitira fabrikatzaile batzuen zehaztasunen eta haien politiken menpe egongo.

Garrantzitsua da gogoan izatea Firefox OS-ren helburua ez dela puntakoak diren Android Jelly Bean, iOS 6 edo Windows Phone 8 baino interfaze grafiko berritzaileagoak edo diseinu originalagoak eskaintzea, baizik eta sistema ireki bat sortzea, gai izango dena aurre egiteko euskarri jakin baterako eta kode jakin batekin programatutako aplikazioak ekoizten dituen merkatu bati; bestela esanda, gailu eta garapen pribatuak oinarritzat dituen merkatu bati. Web aplikazioen erabilpenaren bidez, garapen berberak euskarri guztientzat balio du; horizontala eta unibertsala da. Beste behin ere, Mountain Vie-en egoitza duen konpainiakoak dagokien profileko erronka berrian murgildu dira Firefox OS sistemarekin.

Zehaztasun gehiago

Honen guztiaren ondorio zuzenena da, azken belaunaldiko telefonoentzako aplikazioen garapen eta ekoizpen kostuak izugarri jaistea. Horrek smartphone erako telefonoak prezio onargarrietan eskaini ahal izatea dakar, eta azken batean, prezio garestiagatik era horretako sakelakoak erosi gabe geratu direnengana iristea, eta hazteko bidean dauden merkatuen kasurako aukera bihurtu, adibidez. Ez hori bakarrik, web erako sistema horrek behar dituen errekurtso murritzei esker, tiradera barruan hautsa hartzen ari den telefono zaharra hartu, eta bertan ere Firefox OS egikaritu ahalko da.

Halaber, eta definizioz, software librea izatea ez doa derrigorrean doakotasunari lotuta; eta horren ildotik, enpresa erraldoi asko dira dagoeneko egitasmora batutakoak. Negozio lerroa ikusi duten horien artean daude sare sozialetako jaun eta jabe diren Facebook eta Twitter. Sinatutako akordioari esker, Firefox OS barnean integratuta etorriko dira lehentasunez biak; eta baimenak eman ostean, lagunen eguneraketen berri jasotzeaz gain sarrerako menuan, kontaktuei aplikaziotik bertatik deitu ahalko zaie zuzenean, adibidez. Era berean, HTML5 teknologiaren mugikortasunari esker, Google Maps zerbitzua ere emateko moduan egongo dira, oraingo mahaigaineko aplikazioaren modukoa.

Erronka handia, etorkizun ezjakina

Hasierak beti gogorrak izaten direla esan ohi dute zaharrenek. Proiektuaren handitasuna, baina, ez dator merkatuan lortuko duten pusketaren eskutik, baizik eta lortu nahi den pentsaera aldaketatik. Android, iOS eta Windows-i itzalik ez dio egingo ziur asko, baina handia da kode askeari eta garapen libreari ateak irekitzearen asmoa, bere horretan. Bereganatuko duten publikoa, software librearen aldeko hitzekin baino gehiago, ekintzekin egiten dutenetarikoa izango da. Kooperazioan oinarritutako lankidetzari esker aplikazio unibertsalak sortu eta erabiliko dituztenena; enpresen arteko lehian oinarritutako garapenaz haratago. Esandakoaren adierazgarri da Mozillaren erabakia jendeak bidalitako argazkiak erabiltzeko sistema berriaren atzekoaldeko gisa: Flicker euskarrian, #fxb2g etiketarekin identifikatu ahal dira bidalketak.

Kaleratu orduko, probatzeko aukera

Nabigatzaile bat aski da sistema abiarazteko; eta jakin-mina daukanak badu aukerarik sistema probatzeko nahiz garatzen hasteko, Firefox-eko gehigarri bati esker: r2d2b2g. Izen bitxi horren atzean dago, Firefox OS emulatzeko ingurunea, benetako sistemaren gauza bera egiten duena. Hori bai, telefonoaren ezaugarriei lotutako gabezia txiki batzuekin (geolokalizazioa, kamera, azelerometroa eta abar): http://people.mozilla.org/~myk/r2d2b2g/.

Aplikazioak, Software Librea

Scribus: maketazioa software librean

scribus2Scribus, orrialdeak, dokumentuak, kartelak, triptikoak, liburuxkak, egunkariak, liburuak edo aldizkariak maketatzeko aplikazioa da. Halaber, PDF aurkezpenak eta formularioak ere sortu daitezke aplikazio honekin. Scribus software librea da eta debalde deskargatu daiteke webgunetik (http://www.scribus.net). Sistema eragile ezberdinetan erabil daiteke, MS Windows, Ubuntu zein GNU/Linux, Mac Os X eta OS/2 sistemetarako bertsioak daude. Honetaz gainera, norberarena ez den ordenagailua edo ordenagailu ezberdinak erabili behar dituzten erabiltzaileentzat bertsio eramangarria ere badago. Bertsio eramangarri hau USB memoria edo kanpo-disko gogor batean instalatu daiteke, adibidez, eta erabiltzaileak nahi duen ordenagailuan erabil dezake. Hori bai, bertsio eramangarria MS Windows sistemetan baino ezin da egikaritu.

Adobe InDisign, Microsoft Publisher, Adobe PageMaker edo QuarkXPress, esate baterako, izan ahal dira Scribusen parekideak software pribatuaren munduan.

Erabilera

Scribusek malgutasun handia eskaintzen du maketatze lanetan, hala ere, ez da batere zaila erabiltzen hastea eta ikastea. Lehenengo urratsak emanda zailtasun handirik gabe sortu ahal dira dokumentuak erabiltzailearen nahien arabera. Horregatik eta software librea izanda, oso egokia da hezkuntzan erabiltzeko, esate baterako.

Aplikazioa irekitzean dokumentu berria sortzeko laguntzailea azaltzen da, honela, era erraz batean aukera daitezke erabiltzaileak sortu nahi duen dokumentu motaren ezaugarriak. Aplikazioak, gainera, dokumentu mota ezberdinak sortzeko zenbait txantiloi eskaintzen ditu. Ondoren, dokumentu hutsean elementu mota ezberdinak gehitzen joan daitezke (testu elementuak, irudiak, formak, formulario elementuak, besteak beste). Elementu mota zein aukerarik erabilienak eskuragarri daude ikonoen bitartez tresna-barratik, baina menuan are aukera gehiago daude.

Elementuak kokatzeko eta lerrokatzeko oso erabilgarriak dira erregela horizontala eta bertikala. Baina hauetaz gain, orrialde-sareta konfiguratu eta erakuts daiteke eta erabiltzaileak puntu ezberdinetan gida bertikalak nahiz horizontalak sor ditzake.

Scribusek formatu ezberdinekin lan egin dezake, SVG (Bektore grafiko eskalakorrak), Open Document eta Open Office Draw fitxategiak, Post Script, Dia zein Kivio diagramak eta Adobe Ilustrator dokumentuak inportatu daitezke. Era berean, Scribuskin egindako dokumentuak PDF, SVG edo irudi bezala gorde daitezke. Irudi formatu asko onartzen ditu, haien artean ezagunenak eta erabilienak, jpg edo png bezala.

Scribus hainbat hizkuntzatan erabil daiteke, euskaraz, besteak beste eta Scribus erabiltzen ikasi nahi izanez gero euskarazko eskuliburuak ere badaude, IMHk egindakoaren modukoak, hona hemen eskuliburu honen helbidea: http://www.imh.es/dokumentazio-irekia/manualak/scribus-argitalpen-eta-maketaziorako-software-askea

Garapena

Scribus, software librearen munduan beste kasu askotan bezala, borondatezko talde handi batek garatua da. Berez, lantalde ofiziala Franz Schmid-ek, Peter Linnell-ek, Paul Johnson-ek, Craig Bradney-k, Petr Vanek-ek, Riku Leino-k, Craig Ringer-rek, Andreas Vox-ek eta Jean Ghali-k osatzen dute. Alabaina, laguntzaileen zerrenda luzeagoa da, lotura honetan ikus daitekeen bezala: http://wiki.scribus.net/canvas/Help:About_Contributors.

Plazaratutako azken bertsio egonkorra 1.4.1 da, hain zuzen ere, maiatzaren hasieran kaleratu zen. Egun, 1.5 bertsioan lan egiten ari da.

Scribus aplikazioaren lehenengo bertsioak 2001ean ezagutzera eman ziren, hala ere, lehenengo bertsio egonkorra 2003ko ekainera arte ez zen argitaratu, Scribus 1.0 izan zen, hain zuzen ere.

Scribus gehienbat C++ programazio lengoaian garatuta dago.

Aplikazioak, Software Librea

Eldy: pertsona nagusientzako interfaze grafikoa

eldyEldy pertsona nagusiengan pentsatuta garatuta dagoen interfaze grafikoa da. Software librea da, dohainik deskargatu daiteke eta hainbat sistema eragileetan erabil daiteke. Probatu nahi duenak helbide honetan deskarga dezake: http://www.eldy.eu/download-eldy/. Bertan, MS Windows XP, MS Windows Vista, MS Windows 7, Mac Os X eta GNU/Linux sistemetan erabiltzeko bertsio ezberdinak aurkituko dira.

Proiektuaren webgunea http://www.eldy.eu/ da eta hor, proiektuari buruzko informazioa, eta bideo demoak zein beste zehaztapen batzuk ikus daitezke. Webgunea, ingelesez eta italieraz besterik ez badago ere. Aplikazioa hizkuntza gehiagoz erabil daiteke, gazteleraz, frantsesez, ingelesez, italieraz, katalanez eta beste hainbatez. Euskaraz, oraindik ez dago.

Eldy irabazi-asmorik gabeko elkartea da eta haien oinarrizko helburuetariko bat pertsona nagusiak teknologia berrien munduan sartzea da. Proiektuak nazioarteko hainbat sari jaso ditu 2006an jaio zenetik Italian, Venezian, hain zuzen ere.

Instalazioa

Eldy aplikazioa Java-n garatuta dago eta azken bertsioa 2.3 da. Deskargatu eta sisteman instalatzea oso erraza da. Sei urratsetan burutzen da eta guztiz gidatua da. Sei urrats hauetan sistema erabiltzeko behar diren zehaztapen guztiak ematen dira: hizkuntza aukeraketa, izena ematea, posta elektronikoa. Posta elektronikoen kasuan, eldy.org zerbitzarian kontua sortzeko aukera ematen du, beraz, erabiltzaileak soilik aukeratu behar da izena eta pasahitza. Gero, ezarritako pasahitza gogoratzeko irtenbideak ere eskaintzen dizkio Eldyk erabiltzaileari. Instalazioaren amaieran aplikazioak ohartaraziko dio erabiltzaileari ondo instalatu den edo arazoren bat egon den instalazio prozesuan.

Mahaigaina

Behin instalatuta, mahaigainean 6 ikono handi baino ez dira agertuko: posta elektronikoa, internet, profila, solasaldiak, telebista eta baliabideak. Mahaigainaren goialdean, ixteko ikonoa eskuman eta laguntza ezkerrean aurkitu daiteke. Behealdean, data eta ordua agertzen dira.

Eldyren pantaila nagusiak Plaza du izena eta edozein aplikaziotan sartzen denean, beti agertuko da Plazara itzultzeko aukera.

Posta elektronikoa eta Internet

Aplikazioak ere era erraz eta eroso batean erabiltzeko prestatuta daude. Esate baterako, posta elektronikorako aplikazioan sartzen denean hiru funtzio besterik ez da agertuko: idatzi, irakurri eta kontaktuak. Posta elektronikoan ez da konfiguratu behar, instalazio prozesuan aukeratzen da erabiltzailea eta pasahitza. Eldyren zerbitzaria erabiliz gero, beraz, horrekin nahikoa da ezer beste ezer egin gabe posta erabili ahal izateko. Posta aplikazioan sartu behar gabe ere, Plazan, posta elektronikorako ikonoan erakusten da posta berririk jasoz gero. Idazteko prozesua ere oso erraza da, gaia eta mezua idazteko eremuak daude soilik eta ez du aukera ematen ezta testua formateatzeko ere. Bigarren urrats batean erantsitako dokumentuak, fitxategiak eta bestelako argazkiak eta hartzaileak zehazteko aukera dago.

Posta elektronikoaren kasuan bezala, Interneten nabigatzeko ahalik eta errazen erabiltzeko pentsatuta dago. Nabigatzailea oso sinplea da, oinarrizko funtzionalitateak besterik ez du. Lupa bat ere eskaintzen du webguneen testuaren tamaina handitzeko behar edo nahi izanez gero.

Bestelako aplikazioak eta Baliabideak

Eldyk bere erabiltzaileen arteko sare bat eskaintzen du. Nork bere profila bete ahal du, argazkiarekin, datuekin, gustuekin eta aparteko datuekin. Erabiltzaileak ere azaldu ahal du egiten ari dena edo buruan duena une bakoitzean, ohiko sare sozialetan bezala. Solasaldiak gauzatzeko aukera ere eskaintzen du, solasaldi hauen kasuan Eldyk solasaldiak ezagunekin eta solasaldi gela aukerak bereizten ditu. Bigarren kasuan edozein erabiltzailerekin hitz egiteko gela irekiak dira.

Eldy TBren kasuan, oraingoz soilik konektatzen da Italierazko zerbitzuekin.

Baliabideak atalean aparteko aplikazioak eskaintzen dira, oharrak hartzeko aplikazioa; dokumentuak, argazkiak eta bestelako fitxategiak arakatzeko aplikazioa eta Skype-en bidez bideo-deiak egiteko aplikazioa.