Google, Internet, posta, Segurtasuna

Postako mezuen segurtasuna areagotzeko enkriptazioa

Egun, mezu elektronikoen bidez informazio garrantzitsua banatu edo trukatzen da, eta begirune handiz zaindu beharreko esparru bihurtu da hasieran barre egiteko irudiak eta aurkezpenak bidaltzeko erabiltzen zen posta zerbitzua. Dagoeneko ez dago bankuko daturik, fakturarik edo besterik gabe negozioko sekretu mamitsurik gabeko mezurik. Zelatari batek edozein mezu eta horri erantsitako fitxategia atzeman ditzake, edo gutxieneko segurtasun neurriak jarraitzeko ohiturarik ez daukanaren posta elektroniko kontu osoaz jabetu liteke erasotzailea.

Sareko posta zerbitzu bat ziurtatzeko, bi dira enkriptatu beharrekoak: posta ostalariaren zerbitzariekin ezartzen den konexioa eta amaraunaren bidez bidaltzen diren mezu propioak.

Oro har, enkriptatu gabeko informazioa trukatzen bada zerbitzaria eta norbere gailuaren artean, sarean daudenek posta agiriak lapurtu, edo mezuak eta erantsitakoak zuzenean atzeman ditzakete. Arazo hau larriagotzen da sare publikoetan (wifi puntua, kafetegi bat, unibertsitatea, eta abar), baina gomendagarria da etxetik ere berdin egitea. Hala ere, hau ez da zerbitzu erabilienen kasua (Gmail, Yahoo, Outlook…), horiek lehenetsita baitaukate enkriptatutako konexioa erabiltzaileekin: amaraunean erosketak egiteko edo saretik banketxeaz eragiketak egiteko erabiltzen den eskema berarekin, edo SSL/TLS enkriptazioarekin. Gogoratu konexio bat horrela ziurtatuta dagoela egiaztatzeko, nahikoa dela norbere nabigatzailean ageri den helbideari erreparatzea bakoitzaren mahaigainekotik, eramangarritik, sakelakotik nahiz tabletatik; eta https dakarrela egiaztatzea.

Aurreko baldintza betetzen bada —gaur-gaurkoz— segurua da konexioa, baina mezua hartzailera iristea ez du bermatzen horrek. Gabeziak ageri ohi diren momentuak beste kasuak dira. Hots, norberak bidalitako mezu propioak babesgabe geratzen dira ostalariaren zerbitzaritik irteten diren momentutik bertatik; hortik, horiek ere enkriptatuta bidaltzeko beharra.

Nola enkriptatu bidaltzeko mezuak era errazean

Garraiatzen doan mezua enkriptatzeko lanak hartzea beharrezkoa da pribatutasuna bermatu nahi bada. Baina horrek ahalegina eskatzen die bai bidaltzaileari eta bai hartzaileari ere, norberak kudeatutako gakoak erabiliko badira. Bestela, nabigatzaile batzuek eskaintzen dute horrelakorik gehigarri gisa instalatzeko —prozesuak bere mamia dauka, hurrengo baterako—; beste aukera bat da hirugarren enpresa batekin fidatu eta haiek mezua enkriptatzea: webean oinarritutako mezuen enkriptazio zerbitzuak dira Sendinc (https://www.sendinc.com/) eta JumbleMe (http://www.jumbleme.com/). Konektatu, bidali eta era seguruan bidaiatuko du mezuak.

Ordenagailuan posta bezero bat erabiltzen dutenentzako oharra

Internetera zuzendutako zerbitzu asko, hala ere, nahiago izaten dira bezero lokalen bidez atzitu —Microsoft Outlook, Live Mail edo Mozilla Thunderbird programen bidez, alegia—, eta horrek arazo gainjarri bat dakar: norbere euskarriaren memorian artxibatutako mezuak enkriptatu behar izatea, sisteman sar daitekeen erasotzaileari gure informazio pribatura sarbidea ukatzeko. Aurrena bilatu beharko da posta bezeroak zein karpetatan gordetzen dituen mezu lokalak. Interneten edo programaren laguntza atalean agertuko da informazio hori. Ondoren gogoratu nola zifratu karpetak, behar hori izanez gero: http://zibergela.bitarlan.net/2012/06/06/zifratzea-gure-datu-pribatuak-babesteko/.

Google, Internet, posta, Segurtasuna

Gmail posta zerbitzuaren ezarpenak despistatuentzat

Hizketagai izango den lehendabiziko ezarpenak agian ez dauka lotura zuzenik segurtasunarekin, baina bai gaizki ulertu eta hanka-sartze ederrak eragotzi daitezkeela berarekin. Noizbait gertatzen dira okerreko hartzaileari mezu desegokiren bat edo beste bidaltzea, haientzat zuzenduta ez zeudenean bereziki. Besteak beste, Gmail zerbitzua darabiltenek -bederen- irakasle bati edo ugazabari bidalitako biraoz beteriko mezu hori ekidin dezakete bidalketa deseginda.

Horretaz baliatu nahi duenak, Gmaileko sarrera-ontziko eskuin goialdeko engranajearen sinboloari eman eta Ezarpenetara joatea dauka. “Labs” izeneko atakan eman eta Google probatzen ari den hainbat ezaugarriren zerrenda bistaratzen da jarraian. Batzuk zinez erabilgarriak dira; besteak, dibertigarriak besterik gabe. Haien artean “Desegin bidalketa” izenekoa dago. Gaitu hori, eta ez ahaztu pantailaren beheko “Gorde aldaketak” botoia zanpatzeaz. Aurrerantzean, mezu bat bidali eta batera sarrera-ontzi goian agertu ohi den oharraren atzean agertuko da desegiteko aukera.

Lehentasunez bidalketa eragozteko 10 segundoko tartea uzten du Gmailek, baina nahiago bada 20 edo 30 segundotaraino ere atzeratu daiteke damu-epea: berriz ere, Ezarpenetara joan eta “Orokorra” atakan, “Desegin bidalketa” aukerako goitibeherako menuan horrela aukeratuta.

Oharkabeenen segurtasuna bermatzeko pentsatutako bestelako abantailarik ere badauka Gmailek, eta ahaztuta itxi gabe utzitako sesioak urrunetik isteko aukera erabilgarria suertatuko zaie askori. Hots, norbere korreora Interneta daukan edozein gailutatik konektatu ahal izatea izugarrizko abantaila da, baina aldetzerakoan nabigatzailean saioa itxi gabe uztea buruhauste askoren hasiera bihurtzen da sarritan. Gmail, webera zuzendutako zerbitzua da, eta horrelako egoerak aurreikusi dituzte Googlen. Aktibo egon daitezkeen saio guztiak isteko: berriz ere sarrera-ontzian, oinean letra xehez dagoen “Xehetasunak” hautatu eta bakoitzaren kontuaren jardueraren informazioa agertuko da, “Amaitu beste saio guztiak” egiteko botoiarekin batera. Bistakoa denez, saio guztiak itxiko dira horrekin; hau egikaritzeko erabilitako azken hau salbu, noski.

Urrunetik sesioak zarratzeko aipatu ezaugarria ezinbesteko pasahitz aldaketaren osagarria ere bada, norbere pasahitza kopiatua izan denaren susmoa dagoenean.

Amazon, Internet, Segurtasuna

Sareko erosketen segurtasuna

Asko dira dagoeneko Interneten Gabonetarako opariak begiratzen hasi direnak. Sareko aukera hedatuz joan da, jendearen hasierako beldurrak eta tabuak galduz joan diren heinean. Orain, sarean aukera zabal eta kontrastagarria ikusten dute kontsumitzaileek; eta ordenagailuko sagua aholkulari bakartzat hartuta, klik hots batean betetzen dute erosketen saski birtuala. Honela, sarean egiten diren transakzio gehienetan arazorik izaten ez bada ere, badira arrisku batzuk, eta horrexegatik aholku lagungarriak jarraitzeko beharra ere izaten da.

Urrutiko intxaurrak hamalau, gerturatu eta lau

Esaera zaharrak hala dio, eta ez da txarra hasteko eta behin, produktu bateko prezioa beste tokietan saltzen diren antzerako produktuekin alderatzea. Prezioan alde handia badago, kontuz ibili; ikertu saltzailea eta galdetu produktua zer egoeratan dagoen.

Ez dago soberan ezta ere, saltzailea ezezaguna bada honako hau ikertzea: merkatari bati erosten zaion lehen aldia bada, ikertu aldez aurretik, benetakoa den egiaztatzeko. Adibidez, weba arakatu daiteke saltzaile horri gauzak erosi dizkioten beste pertsona batzuen iruzkinak irakurrita. Horretaz gain, merkatari fidagarri orok transakzioaren inguruko galderaren bat edo arazoren bat dagoenerako, erabili beharreko kontaktu-informazioa eman beharko luke nonbait. Edonola dela ere, ez da gomendatzen goitik behera aztertu ez den saltzaile bati dirurik bidaltzerik; erne ibili web orrialde faltsuen erasoak edo phishing saiakerak antzemateko.

Aipatu guztiarekin bat, hizki txikia irakurtzeko astia hartzea beharrezkoa da, bidalketan nahiz itzulpenean (behar izatekotan) sorpresarik ez eramateko: erosi aurretik, ezagutu saltzailearen bidalketa-berme eta itzulketa-gidalerroak. Saltoki gehienek ematen dute aukera paketea bidaltzeko bitartekaria hautatzeko; hemen ere buru-belarri ibili, desberdintasun handiak izan ohi baitira entrega epeetan, eta batez ere prezioetan. Gainera beharra dute erositakoaren jarraipena egiteko zenbaki bat eskuragarri jartzera; nahi duenak erositako horren uneoroko kokapena izan dezan.

Bukatzeko, gustura geratu ez den horrek jakin behar du webgune batzuek diru guztia itzultzeko aukera eskaintzen dutela, beste batzuek itzulketa-kostuak kargatu eta dendarako kupoiak baino ez dituzte emango.

Erosleak babesteko neurriak dituzten ordainketa-metodoak

Kontuz itxurazko fakturekin: esaterako, duela gutxi auto-erosketetan itxurazko fakturak erabiltzen zituzten iruzurtien kasuak zabaldu ziren. Kasu horietan, dirua igortzeko, banku-transferentzia egiteko edo posta arruntaren bidez (Correos, Western Union, etab.) ordaintzeko eskatzen zuten iruzurgileek.

Erabili beti babesa ziurtatzen duten ordainketa-metodoak: adibidez, kreditu-txartelen enpresek interneten erosketak egin dituztenak babesten dituzte; eta hauen erantzukizuna beregain hartu ohi dute iruzur-kasuetan.

Ziurtagiridun webgune seguruak

Halaber, aipatu puntura iritsi aurretik, Internetek badu modurik kreditu-txartelaren datuak bidean lapurtzen ez direla bermatzeko. Transferitu behar den informazioa garrantzitsua denean edo webgunearen identitatea bermatu behar denean, ezinbestekoa da webgune horren eta nabigatzailearen arteko komunikazioa enkriptatzea. Horretarako asmatu zen SSL (Secure Socket Layer) protokoloa. Teknologia hau darabilten lekuak ohiko http bidez hasi beharrean, https darabilte. Hori gabe, gerta daiteke beste muturrean espero dena ez egotea, edo komunikazioa tartean antzeman eta datuak lapurtzea.

PayPal, edo lineako ordainketa zerbitzu segurua

eBay eskaintza bidezko salmenten guneari esker zabaldu zen ordaintzeko aukera gehigarri gisa. PayPalen arrakastaren atzean bi gako daude: erosotasuna eta segurtasuna. Izan ere, behin erregistratu ostean, nahikoa izango da posta helbide elektronikoa eta pasahitz sendo bat bertako erabiltzaileen artean diru transferentziak egiteko. Eta eroslearentzat daukan babes politikari esker, jasotakoa iristen ez bada edo ez badator bat saltzaileak deskribatutakoarekin, dirua itzultzen die PayPalek.

Egun, geroz eta gune gehiagok eskaintzen dute ordaintzeko metodo bezala, erosleentzat erakargarri den jakitun. Gune ofiziala: https://www.paypal.com/.