Urr, 11
2012
Internet, Sareak

Trantsizio isila Interneten

ipv66Internetera konektatzen den gailu teknologiko guztiei helbide zenbaki bat adjudikatu ohi zaie. Horrekin identifikatuko dira, eta besteekin komunikatzeko ezinbestekoa da, gainera. Internet Protocol Address (IP) deituak nork bere etxea administratiboki identifikatzeko balio duen helbidearen funtzio berbera betetzen du, mundu birtualean. Beraz, etxeko helbiderik ez duenari fakturak, gutunak edota postalak iristen ez zaizkion bezala, Internetera konektatu nahi duen gailu orok eskatu beharra dauka saiorako IP bat. Helbide hau eduki ezean, ezin izango da jaso informazio paketerik saretik.

IP helbideak egonkorki adjudikatzen zaizkie posta elektronikoaren zerbitzariei edo enpresei. Bestetik, denbora epe baterako ere adjudikatzen dira, demagun etxeko ordenagailuari edo wifi sarbidea daukan telefonoari. Gailu pertsonalei ere eman dakieke IP finkoa, baina hori ez da beti posible leku guztietan, eta kostu gainjarria izaten du horrela nahi duenarentzat, oro har.

Horrela, sistema martxan badabil, baina zailtasun berri bat agertu da. Izan ere, posible da Interneten beste nodoekin konektatzea, eta nahi dugun informazioa jasotzea nabigatzailean. Kontua da konektatu nahi den leku bakoitzaren IP helbidearen zenbaki sorta osoa jakin beharko dela; gainera, IP hori finkoa ez denean, beti galdezka ibiltzea besterik ez legoke helbide berria lortzeko eta konektatzeko.

Orduan, Domain Name Servers (DNS) izeneko zerbitzari batzuk jartzea otu zitzaien adituei; haien helburua IP zenbakiak hitzetara itzultzea da. Horri eskerrak, orain izen bat gogoratu behar da, dagokion helbide zenbaki luzearen lekuan. Honela errazagoa da www.domeinua.com gogoratzea 192.168.1.1 baino; edo emaila@domeinua.com izatea helbide bat, emaila@192.168.1.1 izan beharrean.

Sarearen hedatze izugarriaren eskutik etorri da azkenengo traba. Izan ere, ikusi besterik ez dago egun Internetera konektatzen diren telefonoen, ordenagailuen, tableten, bideojokoen eta abarren kopurua. Zabalkuntza bortitz horrek ekarri du hasieran egindako aurreikuspena denbora gutxian gainditzea, eta orain martxan dagoen IP sistemaren eguneratzearen beharra, bide batez. Orain arte zegoen sistemak, edo IPv4, lau milioi helbide eskain ditzake aldi berean.

IPv6 sistema berria

Iragan ekainaren 6an, Interneteko erraldoi batzuk —Google, Facebook, Comcast, Yahoo, Microsoft Bing edo Cisco, aipagarrienak— sistema berria hartzen hasi ziren. Protokolo berrirako aldaketarekin lortzen diren helbideen kopurua astronomikoa da: 340 sextilioi (3 aldiz trilioi bat).

Horren guztiaren gakoa dago helbideak adierazteko erabiltzen dituzten biten kopuruan. IPv4 protokoloan 32 ziren erabilitako bitak, eta ondorioz 2^32 helbide (zehazki 4.294.967.296 aukera). IPv6 erabilita 128 bitera igotzen da adierazpena, 2^128 helbide.

Estandar zaharra edo IPv4, ondorengo erara zegoen egituratua: 0tik 255erainoko lau zenbaki multzoz osatuta zegoen. IPv6 sisteman aldiz x bakoitza 0tik 9rainoko zenbaki bat da; baina a-tik f-rainoko letra ere izan daiteke.

IPv4 1983an sortu zutenean, esperimentu gisa planteatu zuten; gainera, iruditu zitzaien zekartzan helbideak nahikoa zirela ordenagailu sistema batentzat. Hala ere, 1996an ohartu ziren sareen sareak hartutako ibilbidearen trazaz, eta protokolo berri bat garatzen hasi ziren, IPv6. Tartean IPv5 ere sortu zuten, baina helburu desberdina zeukan —multimediara zuzendua zegoen estandarra izaki— eta erabilerarik ezak baztertu zuen, azkenean.

Trantsizio isila deitzea ez da burutazio soila, erabiltzaileak ez baitauka ezer berezirik egin beharrik protokolo berrian ibiltzeko. Aldaketa automatikoa eta eskalatua egin nahi izan dute, eta gaur, bi sistemak batera ari dira martxan. Era berean, isileko aldaketa honen konplize dira sistema eragile berrienak ere, eta lehentasunez IPv6 eusteko prestatuta kaleratu dira Windows (Vista zein 7), OS X (10.6.5etik aurrerakoak) eta Linux bertsio gehienak.

Telefonoei dagokienez, Appleren iOS sistemak badu, eta Androidek wifi konexioetara mugatuta, baina badabil. Ondoren Windows Phone 7ak ezin dezake erabili IPv6, baina adierazi dute 8.0 bertsioan zuzenduta egongo dela. Blackberry sakelakoek, bestalde, 2011 bukaera arte ez zeukaten zerbitzarietan jarrita; baina konpainiak daukan IP itzulpen sistema propioari esker, ziur aski behar ere ez du izango gailuetarako eguneraketarik.

Esan bezala, bertsio biek elkarlanean jarraituko dute, sarea hornituz; sistema guztiek software eta hardware aldetik beharrezko eguneraketak jaso artean behintzat. Horrek akatsen bat edo beste ekar dezake: adibidez, norbait IPv6 darabilen webgune batetik, esteka bati jarraituta, IPv4 dabilen beste webgune batera konektatzean, errore mezu bat jasoz. Hala ere, arazo hori konpontzeko sistema itzultzaileak diseinatzen dihardute. Beste arazo bat Interneteko eskaeren erantzun denborena da: dagoen hardwarea aintzat hartuta, erantzun denborak protokolo berrian %80 motelagoak dira, zenbaki mardulagoak prozesatu behar dituelako.

Nola ezagutu IP helbidea

Windows darabiltenek Hasiera barrako exekutatu atalean cmd idatziz irekiko zaien terminalean ipconfig jartzen badute, Internet konexioari buruzko informazioa jaso ahalko dute. Unix sistema darabiltenek (Mac edo Linux) terminala ireki eta ifconfig sar dezakete.

Nabigatzailearen bitartez ere egin daiteke, hemen: http://www.whatismyip.com. Azkenik, test bat dago nahi duenarentzat Interneten, IPv6 sistemak norbere gailuan lukeen errendimendua neurtzen duena: test-ipv6.com.

Ots, 29
2012
Hardware, Internet, kontzeptuak, lizentzia libreak, Sareak

‘Guifi.net': sare libre eta irekia

Telekomunikazio sare bat da Guifi.net. Azpiegitura libre, ireki eta neutrala da, eta hari gabeko konexioak erabiltzen dira gehienbat. Egun, 15.000 nodo edo erabiltzailetik gora ditu. Guifi.net sarea oso hedatua dago Katalunia eta Valentzian, eta apurka-apurka, beste zenbait lekutara ere zabaltzen ari da. Guifi.net erabiltzen dutenak norbanakoak, enpresa edo administrazio publikoak izan daitezke, eta erabiltzaile horiek guztiak dira era berean sare horren jabe. Licencia Procomún Inalámbrica izenez ezagutzen den lizentziak arautzen ditu sare libre horren erabilpen baldintzak.

Elkarren artean konektatzeko, antena bereziak erabiltzen ditu Guifi.net sareak

Elkarren artean konektatzeko, antena bereziak erabiltzen ditu Guifi.net sareak

Sare irekia da, eta haren konfigurazio eta xehetasun tekniko guztiak publikoak dira; beraz, erabiltzaileek sarea kudeatzeko eta garatzeko gaitasuna izan dezakete. Sarea ez dago enpresa baten menpe, eta erabiltzaileak berak sor dezake sarerako konexioa, edo enpresa instalatzaile bat kontrata dezake horretarako.

Sare askea da, ez baitago mugak jarriko dituenik. Esaterako, konexio abiaduran ez da mugarik jartzen, Internet operadore tradizionalek egiten duten bezala, eta ez da tarifa ezberdinik ezartzen kontratatzen den abiaduraren arabera.

Edukiekiko sare neutrala da: berdin-berdin garraiatzen da edozein informazio, dela bideoa, webgune bat edo telefono dei bat.

2004. urtean Kataluniako landagunean sortutako proiektua da, eta Internet hornitzaileek (ISP) alde batera utzita zeuzkaten lekuetan banda zabala eskaintzea zuen xede. Guifi.net ez da enpresa bat; interes komunak dituzten erabiltzaile talde batek sortu, osatu eta kudeatzen duen komunikazio sare bat da.

Guifi.net sarea osatzeko, supernodo gisa ezagutzen diren antena batzuk jartzen dira. Antena horiek wifi sare bat sortzen dute inguruan, eta etxeetatik supernodo horietara konektatzen diren beste antenatxo batzuk instalatzen dira —nodo gisa ezagutzen direnak—. Herritar, udaletxe edo auzo elkarteak dira konexiorako beharrezkoak diren gailu horiek erosi, instalatu, kudeatu eta mantentzearen arduradunak. Hasierako gastuari aurre egin ondoren, ez dago hileroko kuota ordaindu beharrik; doako konexioa lortzen da, eta egin beharreko gastu bakarra mantenuari dagokiona litzateke.

Zer zerbitzu eskaintzen ditu ‘Guifi.net’-ek?

Guifi.net ez da enpresa bat; sareko nodoak antolatzen dituen erakunde bat da, eta ez du bere kasa inongo zerbitzurik eskaintzen. Sare honetara konektatuta dauden enpresa edo norbanakoak dira sare hau zerbitzuz hornitzen dutenak. Etxean Internet sarbidea duenak zerbitzu hori eskain diezaieke beste erabiltzaile batzuei: esaterako, posible litzateke ohiko Internet hornitzaile batek eskaintzen duen Internet sarbide bakar bat baliatzea etxebizitza bateko bizilagun guztientzat; bizilagunak ados jarriz gero, konexio horren kostua denen artean ordainduko litzateke. Beste hainbat zerbitzu ere eskain daitezke sarean, esate baterako: webguneen ostalaritza, web bidezko irratia, telebista, erabiltzaileen arteko doako telefono deiak (VoIP erabiliz) eta beste hainbat zerbitzu.

Hiriburuetatik urrun dauden herrietan, arazoa izaten da Interneterako konexioa lortzeko garaian. Enpresa handiek ez dituzte errentagarri jotzen bizilagun gutxi batzuentzat zerbitzua eskaintzeko orduan egin beharreko inbertsioak, eta, horrela, hainbat herritar informazio teknologiak eskuratu ezinik gelditzen dira. Herri horietako udaletxe batzuek, Internet sarbidea eskubide unibertsala dela ulertuta, herritarrei sarerako konexioa eskaintzearen alde egiten dute, eta batzuek Guifi.net sarean aurkitu dute modu erraz eta jasangarrian euren egitasmoa aurrera eramateko modua. Adibidez, Nafarroako Txulapain bailaran, hamahiru herritako hainbat gune konektatu dira bertako herritarrei administrazio elektroniko, komunikazio telefoniko eta osasun arloko telelaguntza zerbitzuak eskaintzeko.

Euskal Herrian ere bada sare hau hedatu nahi duenik ere, eta egitasmoaren berri emateko, honako webgune hau zabaldu dute: http://euskalherria.guifi.net/.

Urt, 04
2012
Amazon, Apple, Bilatzaileak, ebook, Google, Internet, Microsoft, Nabigatzaileak, Sare sozialak eta Microblogging, Sareak, Software Librea

Tableta, 2011. urteko izar

Tableten urtea izan da, ezbairik gabe, 2011. urtea. Applek sortutako iPad izan zen produktu horren aitzindaria, eta, Appleren atzetik, hainbat enpresak merkatu eskaintza zabala osatu dute horrelako gailuekin. Appleren iPadarekin batera, Android sistema eragilea da tableten munduko bigarren jokalari garrantzitsuena; 2011. urtearen amaieran, Ice Cream Sandwich izenarekin bataiatu duten azken bertsioa plazaratu zen, oraindik oso gailu gutxitan aurki zitekeena. 2011. urteak iPadaren bigarren bertsioa ekarri du; aurrekoa baino meheagoa, azkarragoa eta arinagoa da, eta, salmenta aldetik, senide zaharrenak ezagutu zuen arrakasta izan du. Android sistema eragilea darabilten tabletei dagokienez, iaz, izugarrizko eskaintza zabala merkaturatu zuten enpresa teknologikoek, eta, eskaintza zabal horretan, kostu baxuko gailuak agertu dira indar handiz, 100 euroren bueltan dauden tabletak. Kostu baxuko aukeran, kasu berezia da Amazon etxeak iPadari aurre egiteko merkaturatu duen Kindle Fire delakoa; arazo tekniko batzuk dituen arren, salgai daramatzan bi hilabetetan, hainbat ale saldu ditu Amazonek.

Apple etxeak, esan bezala, arrakasta latza lortu du iPad 2arekin, baina ez da izan produktu arrakastatsu bakarra; iPhone 4S telefonoa eta MacBook Air ordenagailu eramangarriak ere erruz saldu dira.

Nabigatzaileen inguruan, Googleren Chrome hazi da gehien 2011. urtean. Azken urte hauetan Mozillaren Firefox nabigatzailea Microsoften Internet Explorerri erabiltzaileak kentzen joan bada ere, 2011. urtean, Chrome izan da Explorer eta Firefox nabigatzaileen lepo hazi dena. Nabigatzaile erabilien kuotak horrela gelditu dira, StatCounterren aburuz: %40 Internet Explorer, %27 Chrome eta 25% Firefox.

2011. urtean ere, teknologiaren munduan hainbat agurtu ditugu. Batzuk ezagunak oso, Appleren CEO izandako Steve Jobs kasu, eta beste batzuk, jendartean ezagunak izan ez arren, teknologia munduan oso garrantzitsuak izan direnak. Horietako bat da Dennis Ritchie; 1941. urtean jaio zen, eta, 70eko hamarkadan, UNIX eta C programazio lengoaiaren garapenean parte hartu zuen. 2011. urtean zendutako beste bat Betty Jean Jennings Bartik izan da, ENIAC izena zuen lehen ordenagailuaren sortzaileetako bat.

Porrotak

Teknologia enpresa ezagunenek, HTC, Samsung, LG, Sony eta abarrek, euren tabletak merkaturatu dituzte. Samsung etxeak arrakasta handia lortu du Galaxy izeneko tabletarekin, baina beste ekoizle batzuek porrot handiak jasan dituzte, HP eta RIM etxeek kasu. HP etxeak WebOS sistema eragilean oinarritutako Touchpad izeneko tableta plazaratu zuen; produktu ona, etxe ospetsua, baina salmentarik ez. Ipadaren prezio antzerakoa zuen, eta erabiltzaileek nahiago izan zuten Appleren tableta. Ondorioz, HP etxeak prezioa asko jaitsi behar izan zuen bere produktu berria saldu ahal izateko, eta, azkenean, tableten negoziotik alde egitea erabaki zuen.

BlackBerry ekoizten duen RIM etxeak ere BlackBerry PlayBook delakoa merkaturatu zuen, baina ez zuen arrakastarik izan; badirudi sistemaren eguneraketa urria eta aplikazio erakargarrien eskasia izan zela arrakasta eskasaren arrazoia.

Tableten mundutik at, teknologiaren beste alor batzuetan ere, izan dira uste baino emaitza kaskarragoak izan dituzten produktu eta zerbitzuak. Google+ da horietako bat. Kontaktuak zirkulutan biltzeko aukera ematen du sare sozial horrek ez du publiko zabalaren onarpenik izan. Googlek berean jarraitzen du, funtzionaltasun gehiago eskaintzen, jada erregistratuak dituen 50 milioi erabiltzaile horien kopurua handitu nahian.

Sarean edo hodeian eskaintzen diren zerbitzuen etenak ere kalte handiak eragin dizkiete RIM eta Sony etxeei. RIMen BlackBerry telefonoak mezularitza zerbitzuak porrot egin eta gero posta gabe izan ziren urrian. Sony etxearen PlayStation plataformak sarean jolasteko zerbitzua eten izan behar zuen bere sistemek jasan zuten eraso baten ondorioz. Agerian gelditu zen Sonyren sistemen ahulezia eta erabiltzaileek sarean gordetzen dituzten datu pribatuak egoki babestearen beharra.

Kontsolen alorrean, Nintendo etxeak betaurreko berezien beharrik gabe 3D efektua eskaintzen zuen 3DS plazaratu zuen. Plataforma horrentzat joko gutxi garatu direlako eta hainbat erabiltzailek zorabioak jasan dituztela zabaldu delako, produktu horrek arrakasta gutxi izan du.

Eta 2012rako zer?

Badirudi hasi berria den urte honek ere gailu eta zerbitzu mordoa eskainiko dituela. Gailuen munduan, bolo-bolo dabilen iPad 3 delakoaren aurkezpena espero da, eta badira Applek bere tabletaren tamaina txikitu eta 7 hazbeteko bertsio bat plazaratuko duela esaten dutenak ere. Apple etxeak ere iPhone telefono adimendunaren bosgarren bertsioa merkaturatuko du, eta, Appleren produktuen inguruan gertatu ohi denez, horrekin ere dena da filtrazio eta txutxu-mutxua.

Microsoft etxeak Windows 8 aurkezteko asmoa du 2012an, eta ezagutzera eman diren ezaugarrien artean, USB 3.0 euskarria, Ribbon interfazea eta aplikazioen denda izango duela jakin da.

Kontsolen munduan, bi dira espero diren aurkezpen ezagunenak: Nintendo etxearen Wii U eta eta Sonyren Vita.

Amaitzeko, Amazon etxea lanean da bere Fire tabletak dituen akatsak konpontzeko, eta gainontzeko tablet ekoizleek bezala, badirudi bere produktuaren bertsio berriren bat kaleratuko duela.

1 2 3 4 5 6 … 8