Interneten, albisteak nahiz komunikazioak bizi-bizi idatzi eta irakurtzen dira. Freskotasuna ezinbesteko balioa dela esaten da. Testuinguru honetan, Youtube bideo motzen zerbitzuak edo Twitterren microblogging kontzeptuek erabateko arrakasta izan dute. Eta goraka doaz: minutu bakoitzeko, 2012an, 30h bideo eta 100.000 tweet bidaltzen zituzten; 2013an aldiz, 100h bideo eta 350.000 tweet igortzera pasa dira zerbitzuok. Behin honezkero, 140 karakteretan idatzitako milaka koplaz josita dago sarea beraz.

Oharkabean, amaraunean agertutako kontzeptuetako asko barneratzen ditu jendeak. Esate baterako, iragarkietan nahiz telebistako edozein programetan ikusten den # edo traola (ingelesezhashtag deitua). Etiketa ere esaten zaio, eta momentuko joera baten inguruko mezuak biltzeko erabiltzen da. Beste hitz batean, gaiak sailkatzeko balio dute sare sozialetan. Norberak sor ditzake berriak, edo besteek asmatuak erabili. Bakoitzaren txioan txertatuta, etiketa berdina sartuta duten gainontzeko mezuekin bilduko da norberarena ere.

@ edo a bildua ere oso barneratua dagoen baliabidea da Interneten. Twitterren berandu sartutako ezaugarria da alabaina, eta jendeak uste baino aukera gehiago gehitu zitzaizkion. Hots, ezjakintasunagatik erabilpen okerra ematen zaio. A bilduarekin beste erabiltzaile bat aipatzen da, eta erabiltzaile guztiek dute @ ikurra izenaren hasieran. Kontua da, txio baten hasieran norbait aipatzen denean, bidaltzailea eta aipatua jarraitzen dutenek bakarrik irakurtzen dutela. Mezuaren beste edozein lekutan aipamena eginez gero, jarraitzaile guztiek jasoko dute txioa; horretan datza desberdintasuna. Hori saihestu eta jarraitzaile guztiei txioa helarazteko trikimailuak erabiltzen dira. Batzuek puntu ikurra eransten diote aipamenari aurretik (.@erabiltzailea). Gary Vaynerchuk socialmedia adituak arazoa honela zehazten du:

Nahasmena eragin du berriki Twitterren idatzi gabeko beste lege batek. Ez da txiorik ‘D’ hizki hutsez hasi behar. Bestela, zuzeneko mezutzat hartu, eta ez da jario nagusian agertuko. Ezaguera minimo horietaz gain, elkarrizketen haria galdu nahi ez bada, gehien erabiltzen diren laburdurak ezagutzea ere gomendagarria da.

Teknologia berrietan makala izan gabe ere, badira oraindik ezezagunak diren laburdurak. Beste batzuk, aparteko ingurune batzuetatik ezagutzen direnak, gainera, zalantza hizpide bihurtu ohi dira. Twitter ingurunean horietako batzuk antzematea errazteko asmoz, gehien erabiltzen direnak azalduko ditugu jarraian:

• RT (retweet): bertxiotzea ere esaten zaio. Aurretik beste batek argitaratu duen mezu bat norbere jarraitzaileei berbidali dela adierazten du. Jatorrizko mezuaren aurrean ezartzen da, honela: «RT ‘mezua’».

• (r)en bidez edo Via: publikatzen den informazioa noren bitartez lortu den esateko balio du. Jatorriak ez du txio bat izan beharrik; liburu edo webgune baten egilea aipa dezake era berean: «@erabiltzailea(r)en bidez».

• DM (Direct Message): erabiltzaile bati zuzeneko mezua bidali zaiola jakinarazteko balio du. Era horretako mezuak ez dira ikusten elkarrizketa jario nagusian edo denbora lerroan. Hauek irakurtzeko aparteko sarrera ontzi bat du Twitterrek, eta mezu trukatzea egoteko, erabiltzaileek elkarri jarraitu behar diote.

• TL (Timeline): denbora lerroa esan nahi du. Twitterreko pantaila nagusia da, jarraitzen direnen mezuak zintzilikatzen diren lekua.

• TT (Trending Topic): momentuko gaia adierazten du. Beste hitz batean, unean jendearen ahotan bolo-bolo dabilena. Hitz arruntak izan daitezke, edo traoladun etiketak. Mundu osoko joerak edo estatu bakoitzaren araberakoak izan daitezke. Euskal TT zein den jakiterik badago, geroago azalduko denez.

• CC (Carbon Copy): Posta elektronikoetan dagoenaren baliokidea da. Hots, beste bati txio baten berri emateko erabil daiteke, hari interesgarri egingo zaiolakoan. Ez da nahastu behar Creative Commons egiletza aitortzeko lizentziaren laburdurrekin. Erabiltzailearen izenaren aurrean joaten da: «cc @erabiltzailea».

• FF (Follow Friday): jarraipen aipua da. Twitterren ohitura da ostiralak baliatzea jarraitzeko interesgarriak diren erabiltzaileak aholkatzeko. Gomendagarria da erabiltzaile izena eta zergatik jarraitu behar den azaltzea.

• NSFW (Not Safe for Work): izenak dioen bezala, lanean ikusteko desegokia den edukia duten txioei jartzen zaie. Sexua, biolentzia edo mingarria suerta daitekeen besteriko materialak gordetzen dituzten loturen berri emateko da NSFW.

‘Txio’ gurean, ‘tweet’-en ordez

Gau eta egun, euskal txiolarien traolen jarioak ez du etenik. @KikeAmonarriz-en #TribuarenBerbaksaioan esan bezala, hizkuntza gutxitua izan arren, Twitterren gehien erabiltzen direnen sailkapenean 27. da euskara. Oso aktiboa den komunitatea, garbi asko.

Edonor batu daitekeen iniziatibak daude. Puri-purian dabiltzan traola batzuk aipatzearren: Leire Palacios edo @AnnieSDelMono-ren #hitzmoloia, grazia edo xarma berezia duten hitzak aditzera emateko (zerrenda osoa http://anniesdelmono.wordpress.com/hitzmoloia/); Markos Gimeno edo@markosgive-ren #hitzokei, hitzekin jolastuz bakoitzak sortutako berriak adierazteko, esanahia argitzeko azalpen batekin lagundurik (http://hitzokei.tximinia.net/); Maite Goñi edo @euskaljakintza-ren #gaurkohitza, egunero hitz berri bat proposatzen du —bosgarren urteurreneko ospakizunetan#gaurkohitza5 gisa, jendea bere gorputzeko atal batean idaztera animatu zituen joan den astean—; eta Ilaski Serrano @MeriLing1-en #mikroipuina, irudimenez beteriko ipuin laburrak kontatzeko.

Aldarrikapenentzat ere badago lekurik Twitterren. Euskararen Nazioarteko Egunaren ospakizuna dela eta, #mundiala eta #365egun etiketak bultzatu ziren euskarari gorazarre egiteko asmoz. Interneten euskararen erabilpena sustatu eta munduan dauden hiztunak lekutzeko xedearekin aurrenekoa; eta egun bakarraren ordez, urte guztian Euskara bultzatzearen aldekoa, bestea.

Euskal TT

Arestian aipatu bezala, euskaraz bidalitako txioen jarraipena edo traola nagusien kontsulta egitea posible da. Horretarako, http://umap.eu/ edo @umapEU jarraitzea besterik ez dago.