Etorkizun teknologikoa lainoko zerbitzuen eta Internetera sartzeko hardware eramangarri txikien baitan dago. Kalkulu gaitasun apaleko gailuak izango direla aurreikusten dute adituek; pantaila bat sare sarbidearekin, esaterako. Erabiltzaile ikuspuntutik, alde handirik ez da nabarituko, tresna elektronikoak merkeagoak izatetik aparte. Baina, benetan, azpiegitura ikaragarria eta ahaltsua beharko du Interneteko hodeiak milioika erabiltzaileren eskakizunak aldi berean erantzuteko. Muturreraino joan beharrik gabe, tarteko aukerarik ez da faltako. Proposamen eta egitasmo asko bildu dira eredu horretara, eta haien artean Dell etxearenak dirudi merkaturatzetik gertuen.
Project Ophelia egitasmoaren bidez, asmoa zen sistema eragile bat euskarri txiki batean kargatu eta noranahi soinean eroso eramatea. Wise Cloud Connect deitzen da dagoeneko enpresentzat kaleratu duten aurreneko alea. USB memoria baten itxura dauka, eta, 95 euroren truke, edozein pantaila edo telebista ordenagailu bihurtzen du. USB erreten zein HDMI kablez konektatuta, Android oinarrizko sistema eragilea kargatzen du, eta aplikazioak, bideo jokoak, streaming erako filmak eta hodeian biltegiratutako dokumentuak erakusten ditu. Era berean, erabiltzaileek Google Play denda balia dezakete nahi dituzten aplikazioak deskargatzeko. Lanerako edo aisiarako beharrezko den guztia behatz baten tamainako euskarrian sartu eta poltsikoan doi-doi eramangarri uzten du.
Tableta baten gisako erabilpena izan dezakeen arren, urrutiko mahaigaineko moduan erabil daiteke. Mahaigaineko birtualak ere deitzen zaien zerbitzuetan, sarera konektatuta dagoen ordenagailura konektatzen da urrutitik Internet erabilita; eta lekuan balira bezala erabiltzen ditu bertako datu eta programa lokalak. Adibidez, hotel bateko gelan telebistara konektatu, eta etxeko ordenagailua bertatik erabiltzeko balioko luke.
Cloud Connect gailuaren eragozpen nabariena teklatu edo aginte tresna baten falta litzateke. Ez litzateke zentzuzkoa ordenagailu eramangarria ez erabiltzea deserosoa izateagatik, eta horren ordez teklatua eta sagua bizkarren hartuta ibili behar izatea. Horregatik dabiltza Dell Cloud Connect Controller aplikazioa garatzen. Horrek edozein telefono edo tableta hari gabeko teklatu bihurtuko du. Bluetooth bidez egingo da lotura, traste gehiagoren beharrik gabe.
Telebista adimendunak
Enpresen artean nolabaiteko arrakasta izan du, baina ez hainbeste beste merkatutan. Erabiltzaile arruntentzat erakargarriago egiteko azken prestakuntzak egiten ari dira, eta behin-behinean merkaturatzeko. Besteak beste, ordenagailua urrutitik erabili ahal izateko ordainpeko lizentzia moldatzen dabiltza.
Chromecast du izena USB giltza itxurako Googleren gehigarriak; USB erretena du telebistei sartzeko. Internet sarbiderik gabeko telebista zaharkituetan ere zerbitzu berriak jasotzeko balio dezake. Baina baita norbere ezarpenekin doitutako telebista propioa etxetik aldean eramateko ere: oporretan, negozio bidaietan edo atzerrirakoetan, besterik gabe. 35 euroren truke eskuratu daiteke dagoeneko, eta telefono zein tabletako argazki, musika, bideo, aplikazio edo Interneteko telebista kateak zuzenean telebistara bidali.
Ordenagailua poltsikoan
Zelatari elektronikoa: iBeacon
Appleren burutazioa da iBeacon. Telefonoak seinalerik ez duen guneetan eransteko diren geokokapenerako gailu multzoa da. Zeharka aipatu zuten iOS 7 eguneraketaren aurkezpenean; bestelako garrantzirik eman gabe. Eraikinen barrurako posizio sistema gisa merkaturatu, baina, asmakizunekin sarri gertatzen denez, erabilpenak askoz harago joan dira azkenean. Potentzial ikaragarria du iBeaconek, eta azken bolada honetan estandar bihurtzeko bultzada hartu duela dirudi.
Zelatatzeko eginda daude. Jendea leku batetik igaro dela nabaritzen duten lekuko isilak dira. Applek teknologia asmatu du, baina laster batu zaizkio beste enpresa batzuk ingurura. Applek ez, baizik eta Estimote enpresak honezkero merkaturatu ditu aurreneko aleak. Koloretako silikonaz eginda dagoen harri koxkor estalkia jantzi diete gainean lekuko elektroniko txikiei; non-nahi eskegitzeko eranskina eta guzti. Laster gabe, museo, saltoki eta interes turistikoko guneetan ezartzeko asmoa dute.
Erabilera desberdinak eman dakizkioke Appleren balizei. Oinezkoak antzeman, eta testuinguruko iragarki edota uneko deskontuak eskainiko dizkiete dendetan. Baina, era berean, bezeroen uneko kokapena ezagutzeko, edo baliza duen produktura erosleak gidatzeko balia daitezke. New Yorken eta San Frantziskon saltokiak erabiltzen hasiak dira jada, shopBeacon leloa hartuta. Sekulako erosketa esperientzia agintzen dute. Txikiteoan edo pub crowl eginez tabernaz taberna ibili nahi dutenentzat ibilbidea asmatu dute Manhattan bazter ezagunean. Mauka bereziak eskaini eta bisitariak gidatzeko iBeacon teknologia erabiliko dute datorren maiatzaren 20an. BeaconCrowl aplikazioa eskuragarri dago animatzen denarentzat.
Baina benetako oihartzuna Major League Baseball txapelketari zor dio. Liga horretako iPhonerako aplikazio ofizialean sartuko dute teknologia denboraldi berrirako; eta, besteak beste, zelai bakoitzaren interes guneetako bisitaldiak egiteko, jokoan dagoen partidako jokaldien errepikapenak kargatzeko, edo zelaian ikusleak haien jarlekura bideratzeko gai izango da iBeacon. Paypal etxeak ere Beacon aurkeztu du, erosleek txartelak edo zorroa atera beharrik gabe ordainketak egin ahal izateko, telefonoa soinean eramateko behar hutsarekin; iBeacon lekuko artetik pasatuta, hain zuzen ere. Ilarak aurreratzeko izango ote da, behinik behin.
Major League Baseball txapelketako aplikazioak iBeacon teknologia baliatuko du aurki.
Wifi seinalearen funtzionamenduarekin alderatu daiteke eredu berria. Eremu batera gerturatzen den iOS gailua automatikoki konektatzen zaio iBeacon. Beti daude sarera konektatuta iBeacon balizak, eta erabiltzailearen eskaera amaraunera bideratzen dute zuzenean. Ez dira Interneterako sarbide puntuak; hala ere, sarea beharrezkoa den lehentasunez programatutako egitekoak bideratzen dituzte. Orokorrean informatzekoa, edo bezeroa gidatzekoa.
Hots, ez dute lehentasunezko informazio berdina etengabe errepikatzen, eta beti daude eguneratuta. Beste abantaila bat da, telefono estaldura edo GPS seinalerik gabeko guneetan ere, konexio horien erabilpena egin dezaketela telefonoek, iBeaconak programatutako betebeharrak egiteko.
Teknologia merkea eta kontsumo apalekoa da. Bluetooth seinalez komunikatzen dira, txiparen laugarren belaunaldiko aldaera baten bidez: Bluetooth Low Energy edo BLE izenekoarekin, hain zuzen. Bateriak bi urte iraun dezake, eta seinalearen eragina 50 metrotaraino iristen da. NFC erako komunikazioa moztu egiten da lau zentimetrotik aurrera, eta bistakoa da alde horrek aukera zabalagoak ematen dizkiola Appleren ereduari. Bien artekoa izango da hurrengo urteetan telefonoetan nagusitzeko lehia.
Honezkero, erabiltzen hasi dira iBeacon erloju adimentsu eta jarduera fisikoa erakusten duten eskumuturrekoak telefonoetara konektatzeko, besteak beste. Bluetooth 4.0 leloa edo eranskina daramaten gailuak dira bateragarriak harekin.
Bide batez, GPS koordenatuak ere gordetzen ditu iBeacon lekuko bakoitzak. Bat baino gehiago ezar daitezke, eta eginbehar bat bideratzeko puntuak osatu. Honela, telefonoan gertakariak edo jakinarazpenak jaso daitezke eraikin baten sarrera eta irteeran, edota zirkuitu turistikoetan bisitaldi gidatuak osatu.
Ordenagailuaren abiadura, hardware kontua baino zerbait gehiago
Intel etxeko x86 prozesagailu aitzindariek 32 biteko prozesagailu bakarra erabiltzen zuten, haien aurreko guztiek bezala. 1990eko hamarkadara arte, ohikoena zen. Zibergelan omenaldi txiki bat egin genien Pentium-en hogeigarren urteurrenean: http://zibergela.bitarlan.net/2013/02/07/intel-prozesadorea-barruan/.
Hasteko eta behin, 32 biteko prozesagailua duen ordenagailuan, sistema eragileak zein barruko programek halakoak izan behar dute. Plataforma ohikoenak Windows 95, 98 edo XP dira; 32 bitekoak baino ez daudenak, bistan da.
Aurreneko 64 biteko prozesagailua edo x64, 1961ean ikusi zen aurrenekoz super konputagailu batean. Hala ere, 2000ra arte ez zen etxeko ordenagailuetara iritsi. Microsoften erne, laster doitu zuten Windows XP 64 biteko ordenagailuei etekina ateratzeko. Ondoz ondoko Windows eguneraketek bateko zein besteko bertsioak izan dituzte: Windows Vista, Windows 7 eta Windows 8k, hain zuzen ere. 64 biteko prozesagailuak 32 biteko sistema eragileak eta programak onar ditzake. Bi eratako prozesagailuak daude lehian egun merkatuan: 32 bitekoak eta 64 bitekoak. Fabrikatzaile gehienak 64 biteko prozesagailu ahaltsuagoen aldeko apustua egiten ari dira. Edozein gailutan txertatzen dituzte, eta dagoeneko abian da gurpil zoroa: eskaera handiaren ondorioz, merkeago ekoizten dituzte; eskaintza zabalagoa denez, 64 biteko sistemak eta programak nahi dituzten erabiltzaileak ere haziz doaz. Horrela, joera berriz elikatzen da. Merkatariak 32 biteko ordenagailuen eskaintza jaitsiz doaz. Laster 32koak erabat desagertuko dira.
Erabiltzaileen zoritxarrerako, egun, batzuk zein besteak aurkitu daitezke nahastuta etxean, lanean zein saltokietan. Aukera egokia egitea edo bata eta bestea zer diren jakitea da gakoa.
Bada, 32 bit edo 64 biteko sistemen arteko aldea zein da orduan? Ezertan hasi aurretik, desberdintzeko bi kontzeptu daude: memoria fisikoa edo ordenagailuaren edukierari dagokiona; eta, memoria hegazkorra edo RAM memoria, hein batean abiadurari lotua. Gigabyte-etan (GB) neurtzen dira, funtsean datuak gordetzen dituztelako biek. Baina erabilpenak eta iraupenak bereizten dituzte.
RAM memoria edukiera gutxi eta sarbide bizkorreko flash euskarria da; abiatu diren baina unean erabiltzen ez diren programak aldi baterako gordetzeko edota martxan daudenen datuak azkar batean eskuragarri izateko bidea. Ordenagailua itzaltzen denean, desagertu egiten da haren edukia, eta hortik datorkio izena.
Beste memoria disko gogorra da. Mekanikoki, idazteko xafla magnetikoetan gordetzen dira datuak. Idazketa eta irakurketa motelekoa da erabat, eta informazioa modu iraunkorrean jasotzen du bere barruan. Hots, itzali ostean ere eskuragarri du bueltarako.
Ikusiko denez, biek nabarmen eragiten dute ordenagailuaren bizkortasunean, edo haren faltan.
32 bit edo 64 biteko prozesagailuak
Alde nagusia kalkulu abiadurak ezartzen du. 64 bitekoek nukleo bat baino gehiago izaten dituzte, prozesagailu independenteak balira bezala elkarlanean aritzeko doituak. Hori datu emari handiagoa prozesatzeko eta bizkorrago egiteko gaitasuna da. Programa astunak bizkorrago ibiliko dira era honetako inguruneetan. Bestalde, 32 biteko prozesagailuek ez dute gaitasunik 4 GB baino gehiagoko RAM memoriak baliatzeko. Gainontzekoa, alferrikako soberakin edo baliabide galdua bihurtuko da.
Dena dela, ordenagailuen RAM memoria aprobetxatzeko faktore bakarra ez da hardwarea. Applek zein Microsoftek epe laburrean erronka latza izan dute haien sistemak 64 biteko prozesagailutara egokitzeko. Teknologia ahalik hobekiena ustiatu edo aprobetxatzea dute helburu. Baina baita ere etengabe haziz joan diren RAMen gaitasuna osorik baliatzekoa. Horrela, sistema eragileek beraiek ere erabilpen mugak izaten dituzte lehentasunez, badaezpadako neurri gisa.
Adibidez, Windows 7rako 32 biteko bertsioek inoiz ez dute lau GB baino gehiago erabiliko. Baina Windows 7aren 64 biteko bertsio apalenean edo Home Premium-ean ere, hamasei GB RAM da muga. Are gehiago, 64 biteko Professional eta Ultimate bertsioetan 192 GB RAM ere erabil ditzake sistemak, ordenagailuak baditu. Ondorengo estekan ageri dira Windows bertsioen RAM memoriaren erabilpen langak: http://msdn.microsoft.com/en-us/library/windows/desktop/aa366778(v=vs.85).aspx
Hala ere, 64 biteko sistema eragile batek prozesagailua eta RAM memoriaren erabilpena muturreraino eramateko potentziala du, besterik gabe. Benetako jauzia 64 biteko arkitektura aintzat hartuz diseinatu diren programen bertsioek ahalbidetzen dute, azkenean.
Disko gogorrek ere, alde makala
Benetan, ordenagailuek denbora gehien xahutzen duten eragiketa disko gogorrean gordetzen da. Eta, tamalez, asko egiten den eragiketa da. Disko horietan kontuan hartzeko aldagaia idazketa motorraren erreboluzioek ezartzen dute. 5600 rpm (revolution per minute) edo 7200 rpm dira ohikoenak. Paralell ATA edo PATA diskoek lekua utzi zioten egungo ohikoenei, Serial ATA edo SATA diskoei.
Baina orain benetako mugarria ezarri dutenak SSD erako flash diskoak dira. Ikaragarri bizkorrak dira, aurrekoen idazketa gaitasuna hirukoizteraino. Baina trukean edukiera txikiagoa dute. Adibidez, SATA bizkorrenak 200 MB segundo irakurtzen ditu, eta SSD batek 550 MB segundoko erraz gaindi dezake. Bideo ediziorako, ingeniaritza edo diseinu grafikorako, orokorrean idazketa ugarizko ataza astunetan ikaragarrizko aldea egiten dute. Maiz, era bateko RAM memoria edo besteko bideo txartela izatea baino harago. Garestiak dira, baina probatzen duenak ez du buelta egiten ohiko ordenagailu moteletara. Abiadura areagotzeko ezaguna ez den era da balio gainjarria, ezbairik gabe.
