Mar, 21
2013
crowdfunding, crowdlearning, crowdsourcing, formakuntza, Ikastaroak, kontzeptuak

Amarauna auzolanean

20130320-221116.jpgJendearen ekinez sortutako egitasmoek Internet hartu dute ibilgailutzat. Ez da harritzekoa; izan ere, sare sozialen eta edukia partekatzeko webguneen eztandari esker, edonork informazioa sarean jarri eta kontsumitu dezake. Jauzi hori, Web 2.0 izenez ezagutzen da. Hainbesterainokoa da edukien hazkundea, ezen Googleko zuzendari exekutibo Eric Schmidten hitzetan, «orain, bi egunean behin informazio gehiago sortzen da sarean, zibilizazioa sortu zenetik 2003. urtera arte pilatutakoa baino». Ukaezina da baita ere hazkunde horretan eragin dutela teknologia berriek egunerokotasunean hartu duen lekuak eta sozializatzeko sareek ekarritako eredu aldaketak.

Auzolan eredu berriak

Baina, zein eginkizun izan behar luke Internetek? Internet adimen kolektiboa da, nodoen artean banatutako jakintza hetereogenoen sarea; eta gaitasun horiek dinamizatzeko, mugiarazteko eta partekatzeko ahalmena daukana. Erabiltzaileek sortu, eta haiek kontsumitzen duten datuen bilgunea da. Ideia horren sustatzailea Pierre Levy izeneko filoso, idazle eta irakaslea da; haren L’Intelligence collective. Pour une anthropologie du cyberespace (Adimen kolektiboa. Ziberespazioaren antropologia baten alde ) argitalpenean hasitako korrontearekin (Paris, 1994) .

Aurreko premisa egia bada, arruntena da elkarlana eta partekatzea helburu duten ereduak indarra hartuz joatea Interneten. Izen bera ere badaramate eredu berri horiek: ingelesezko crowd hitza edo jendetza partekatzen dute erro gisa. Crowdfounding edo finantzaketa kolektiboaz Zibergelan esandakoak gogoratzea ez legoke soberan: http://zibergela.bitarlan.net/2012/12/13/crowdfundinga-proiektuak-finantzatzeko-bidea/. Euskaratutako bi webgune ere badaude helburu bererako: http://www.verkami.com/ eta http://goteo.org/ .

‘Crowdlearning’, ikaskuntza kolektiboa

Aurrekoaren ideia beretik edaten du elkarlanerako Crowdlearning egitasmoak ere; baina proiektu hori jakintza banatzera eta bilatzera bideratuta dago. Hezkuntza eta heziketarako eredu berritzailea da Crowdlearning, azken muga gisa du ezagutza handitzea eta jendea erronka berriei aurre egiteko gaitasunez doitzea.

Hala, aditu bat interesatuekin lotzeko hainbat atari zabaldu dira: Skillshare amerikarra da erreferentea: http://www.skillshare.com/. Floqq espainiarrak ere eskola presentzialak nahiz sarekoak antolatzeko balio du: http://www.floqq.com/. Alabaina, ia sinbolikoki bada ere, eskolengatik ordaindu behar da.

Horren harira, antzekoak dira MOOC edo Massive Online Open Course direlakoak, baina jakintza libre idealago batean oinarritzen dira. Modu irekian eta masiboan, plataforma telematiko bidez, ordutegi gabe eta filosofia parte hartzailean oinarritutako doako eskolak osatzean du oinarria. Euskal Herrian badago horren eskaintzarik: UEU eta Asmoz Fundazioak aurreneko euskarazko MOOC ikastaro bat antolatu berri dute, Android programazioari buruzkoa. Informatikariei eta programatzeko zaletasuna duen edonorentzat da, eta matrikula epea apirilaren 31ra artekoa da. Webgunea honako hau da: http://mooc.asmoz.org/.

‘Crowdsourcing’, ekintzailetza kolektiboa

Crowdsourcing adibide onena Wikipedia da: ohiko lana banaka eta toki jakin batean egin beharrean, Interneti esker, hainbaten artean lana zati txikitan eta hainbat tokitatik banatuta egitea litzateke ideia.

Metodologia horri abantailarik onena ateratzen dion esparrua aplikazio informatikoen programazioarena da, hala ere. Elkarren arteko mendekotasuna daukaten dokumentu sorten bertsioen kontrola eramaten duten tresnak erabiltzen dira, pertsona asko dokumentu bakarrean ibiltzea inorentzako eragozpen izan ez dadin. Horien artean tresna ezagunena Git (http://git-scm.com/) da. Amaraunean Git erabilita kontrola eramaten duen Crowdsourcing ataria josita dago proiektuz, kodea jaitsi eta erabiltzeko prest dago: https://github.com/.

Abe, 13
2012
crowdfunding, elkarlana, kontzeptuak

‘Crowdfunding’a, proiektuak finantzatzeko bidea

Kickstarter web plataforma 2009an sortu zuten, helburu nagusi batekin: erabiltzaileek sortzaileen proiektuak babestea, bueltan diru etekinik jaso gabe. Gehiago badiren arren, aitzindaria Kickstarter izan zen (http://www.kickstarter.com/). Manhattanen jaio zen egitasmoaren bidez, hainbat eratako sorkuntzak finantzatu ahal izan dira: film luze independenteak, musika, komikiak, kazetaritza lanak, bideo jokoak eta janariarekin lotutako proiektuak. Era horretara, finantzaketa eredu tradizionalak saihesten dira, edo, gutxienez, haienganako menpekotasuna murrizten. Erabiltzaileek erakargarri egiten zaizkien eta zailtasunak dituzten produktuak sortzen laguntzen dute ekarpena bitartez.

Azkenaldiko bilakaera dela eta, argi dago ekarpenen inguruko ideia eraldatu egin dela, sare sozialen, sareko komunitateen eta mikro ordainketa teknologien eraginpean (Paypal, adibidez). Orain, ordainketa txiki horiek egitea erosoagoa da; erraz, bizkor, modu pribatuan eta seguruan egiten baitira sarean.

Hori bai, han erakusten diren proiektuek Kickstarterrek ezarritako baldintzak bildu behar dituzte: besteak beste, haien helburua ezingo da izan karitatezkoa, ezta mugarik jarri gabeko diru bilketa soila ere. Gero, egitasmoaren sortzaileek data muga bat eta irabazi minimo bat zehazten dituzte, haien nahia egia bihurtzen hasteko. Ezarritako jomuga lortzen ez bada, ez da dirurik batzen; hala, ordainketak egiteke geratzen dira helburua lortzeko zain, edo deuseztatu egiten dira besterik gabe. Horri provision point mechanism edo betetze puntuko mekanismoa deitzen diote. Jomuga lortuz gero, ekarpenen bilketa Amazon Payments erabilita egiten da.

Kontuan hartzeko xehetasun bat badago, jendearen bidezko finantzaketa lekuei dagokienez, erakusten diren proiektuen eta lorpenen gaineko eskubideei lotutako etekinena. Kickstarrek adibidez, muzin egiten die horiei. Hori bai, finantzatu eta gero, proiektua erregistratu eta etengabe erakusteko eskumena gordetzen dute. Ezagun egindako asmakizun horietako baten berri eman genuen Zibergela-n: http://zibergela.bitarlan.net/2012/10/18/hiru-dimentsiotan-inprimatzea/.

Guztien funtsa: jendeak azken hitza

Jendearen laguntza bidezko finantzaketa edo crowdfunding ezagutzeko hainbat izen dira balizkoak, eta dagoeneko ezagunak dira sarean finantzaketa kolektiboa, mikrofinantzaketa edo mikromezenasgoa eskaintzen dutenak. Hots, guztiek daukate komunean ondorengoa: dirua edo bestelako bitartekariak lortzeko osatzen dituzten sareak dira, Internet erabiltzen dutenak beste pertsona nahiz erakundeen lanak eta egitasmoak finantzatzeko. Crowdfunding erabilita abiarazi nahi diren proiektuak askotarikoak izan daitezke, hortaz; haien jarraitzaileen bultzada lortu nahi duten artistak, kanpaina politikoak, aldizkariak, blogak eta enpresa zein negozio txikien sorrerarako finantzaketak, besteak beste. Ez da arraroa, beraz, espezializaturiko crowdfunding atariak aurkitzea; musikarientzat, adibidez, musicraiser.com edo pledgemusic.com aipatu daitezke.

Guztia ezin liteke

Kooperazioa proiektugintzan ez da atzo goizeko kontua, eta antolakuntza birtualaren aurretik bazegoen horrelakorik. Extremoduro rock talde espainiarrak hautsak astindu zituen 1989. urtean, haien lehen diskoa grabatu baitzuten jendeari egitasmoaren berri eman eta laguntzak lortu ostean. Gertuago —eta 20 urteko urteurrena iragan astean izan da—, Euskaldunon Egunkaria-k ere herri finantzaketa masiboari lotuta ekin zion bideari.

Jendearen finantzaketa bidez aurrera atera diren egitasmoek, dirua lortzeaz gainera, jendearen ahoz ahozko publizitatea ere lortu ohi dute. Baina era berean, berritzaileak diren proiektu horietan ere hedatu behar izatearen premisa kalterako ere izaten da, haien sorkuntza beste enpresek kopiatzeko moduan eskaintzen baitute.