Internet, Mantenimendua, Sareak

Posta elektronikoa nola erabili eta nola konfiguratu

emailAurreko asteko artikuluan komentatu zen zeintzuk ziren posta elektronikorako erabiltzen diren protokoloak eta nola ibiltzen da bakoitza. Halaber, posta elektroniko zerbitzu doako batzuk ere aipatu ziren. Honetan, aurrekoari jarraipena ematen, posta elektronikoa nola erabili azaltzen saiatuko da eta posta elektronikoa irakurtzeko aplikazio ezberdinak aipatuko dira.

Webmail

Erabiltzen den posta zerbitzua, webgune batean irakurri ahal bada, webmail zerbitzua eskaintzen badu hornitzaileak, alegia, nabigatzaile batekin, nahikoa izango da posta elektronikoa irakurtzeko. Nabigatzailearen helbide barran, zerbitzuaren helbidea idatzi beharko da eta ondoren, erabiltzailea eta pasahitza eskatuko da norberaren kontura sartzeko. Aurreko astean aipatutako doako zerbitzuek, Gmail, Hotmail zein Euskalerria.org esaterako eskaintzen dute webmail bidezko posta elektronikoa. Halaber, Internet hornitzaile askok ere eskaintzen dute. Webmail zerbitzua oso erabilgarria da mugikortasuna behar duen jendearentzat. Izan ere, edozein lekutatik irakur edo idatz daitezke posta mezuak.

Aurreko astean azaldu zen IMAP postaren kasuan bezala, erabilgarritasunerako oso egokia izan arren. Honek ez du esan nahi webmail zerbitzuak IMAP erabili behar duenik. Webmail zerbitzua posta elektronikorako aplikazioa da, mahaigaineko aplikazioak bezala, baina web ingurunean. Izan ere, posta kontu bera webmail-en bitartez eta mahaigaineko aplikazio baten bitartez ere irakurtzen bada, mezu elektroniko ezberdinak egon ahal dira batean eta bestean. Era berean, karpeta ezberdinak eta marka ezberdinak. Esaterako, batean irakurtzen bada mezu elektroniko bat markatuko da irakurrita bezala, baina bestean ez.

Mahaigaineko aplikazioak

Hornitzaile batzuek, bi aukerak eskaintzen dituzte, webmail zerbitzua eta mahaigaineko aplikazio batetik posta elektronikoa irakurri eta idatzi ahal izateko. Beste hornitzaile batzuek, ordea, ez dute eskaintzen webmail zerbitzua eta derrigorrez posta elektronikorako mahaigaineko aplikazio bat erabili behar da.

Posta elektronikoa kudeatzeko ere aplikazio asko eta asko daude. Adibidez, Microsoft Outlook asko erabiltzen da, Microsoft Office suitearekin etortzen da eta Microsoft Windows sistemetan ibiltzen da. Ezagunenetarikoen artean ere, Mozilla Thuderbird dago, hau euskaraz dago eta software librea da, gainera, MS Windows, Ubuntu edo GNU/Linux eta Mac Os X sistemetan erabili ahal da. Hau da jaisteko helbidea: http://eu.www.mozillamessaging.com/eu/thunderbird/.

Mac Os X sistemetan, Mail etortzen da sisteman lehenetsitako aplikazioa bezala posta elektronikorako.

GNU/Linux sistemetan, Evolution http://projects.gnome.org/evolution/ edo KMail http://userbase.kde.org/kmail ere oso ezagunak dira.

Nola konfiguratu posta elektronikoa

Webmail zerbitzua erabiltzen denean, esan bezala, oso erraza da posta zerbitzua erabiltzea, normalean, helbidea idazten da nabigatzailearen helbide barran, eta orduan erabiltzailearen izena eta pasahitza besterik ez da eskatzen. Mahaigaineko aplikazio bat erabiltzen denean, zailxeagoa izaten da, posta kontua konfiguratu behar delako. Normalean, posta elektronikoa erabiltzeko aplikazio bat lehenengo aldiz abiarazten denean, kontu berria sortzeko laguntzailea aterako da. Hala ere, edozein momentutan kontu berriak sortu ahal dira. Izan ere, mahaigaineko aplikazio batean, posta kontu bat baino gehiago konfiguratu daiteke. Posta elektroniko berri bat konfiguratzeko orduan hainbat datu jakin behar dira, SMTP irteera zerbitzariaren helbidea, erabiltzailea eta pasahitza; posta elektronikoa jasotzeko edo sarrera zerbitzaria POP3 edo IMAP den, hala nola, sarrera zerbitzarirako helbidea, erabiltzailea eta pasahitza. Normalean sarrera zein irteera zerbitzarirako erabiltzailea eta pasahitza berdinak dira. Gainera, batzuetan, SMTPren kasuan ez da derrigorrezkoa erabiltzailea eta pasahitzaren bidezko autentifikazioa. Aurreko asteko artikuluan komentatu zen bezala, bakoitzak gainera badu zehaztutako ataka bat, eta normalean lehenetsitako portua ez da aldatu behar, baina beste batzuetan aldatu behar da lehenetsitako ataka eta kasu honetan jakin beharko litzateke zein den. Irteera zerbitzarian zein sarrera zerbitzarian ere jakin behar da konexio seguru bat erabiltzen duen eta zein den, SSL, esaterako.

Gainera, kontu bakoitzeko konfiguratu ahal da zein maiztasunekin begiratu behar duen zerbitzarian posta elektronikorik dagoen ala ez, idazten diren mezu elektronikoetan txertatzen den sinadura (nahi den testua izenarekin eta harremanetarako datuekin). Beste aukera bat oso erabilgarria izan daitekeena ordenagailu ezberdinetatik irakurri ahal izateko da mezuak ez ezabatu zerbitzaritik jasotzen direnean. Posta erabiltzeko aplikazioek, ez bazaie kontrakoa esaten, normalean ezabatzen dituzte zerbitzaritik jaisten dituzten posta elektronikoak, baina aukera hau markatzen bada, zerbitzarian mantenduko dira, beste ordenagailu batetik ere jaitsi ahal izateko edo webmailen bitartez kontsultatu ahal izateko. Hori bai, aukera hau arriskutsua da zerbitzarian dagoen lekuaren arabera, posta elektronikoak zerbitzarian gordetzen badira, gainditu ahal delako erabiltzaileko eskaintzen den lekua.

Mantenimendua, Segurtasuna

Segurtasun kopiak

BackupJakina den bezala, zergati askorengatik ordenagailuan gordetzen diren datuak galdu daitezke. Datu horiek gordetzen dituen euskarria hondatu daiteke edo arazo elektrikoren bat egon daiteke, nahigabe zerbait ezabatu ahal da, malwarearen batek kalteak eragin ahal ditu, eta abar. Kontuan hartzen badugu, gero eta gehiago, ordenagailuak eta bertan gordetzen diren datuak, bakoitzaren bizitza pertsonala zein profesionalaren zati handi bat bilakatzen joan direla, datu horiek galtzea betiko, ezbehar itzela izan daiteke.

Segurtasun kopiak egiteko era errazak

Segurtasun kopiak egiteko, hainbat era daude. Batzuek, ezagupen teknikoez gainera, baliabide eta aplikazio konplexuak eskatzen dituzte. Beste batzuk, ordea, edozein erabiltzaileren eskuan daude, diru asko gastatu gabe, eta segurtasun kopiak egiteko aplikazio konplexuak erabiltzen ikasi behar gabe. Hori bai, azken hauek, askotan ez dira besteak bezain eraginkorrak edo automatikoak, baina kasu batzuetan, norbanakoentzat edo enpresa txiki baten datuak babesteko nahikoak dira.

Segurtasun kopiak egiteko oso era erraza USB memoria batean (pendrive izenekoak) edo USB kanpoko disko gogor batean eskuz nahi diren karpetak eta fitxategiak kopiatzea da. Esan bezala, ez da automatikoena eta erosoena, ezta ere eraginkorrena, baina dagoeneko edonor erabiltzen has daiteke, aplikazio berriak instalatzen eta ikasten hasi gabe. Gainera, diziplina eskatzen du, noizbehinka kopia horiek erregularki egiteko. Bestetik, komenigarria da egun ezberdinetako kopiak gordetzea, horretarako karpeta ezberdinak sor daitezke USB memorian edo USB disko gogorrean eta izenean data jarri. USB memoriei dagokienez, 4 GB eta 32 GB-eko tartean aurkitu ahal dira. Beraz, horrelako gailu batean segurtasun kopia gorde nahi izanez gero, eta gainera data ezberdinetako kopiak, kontutan hartu behar da gorde nahi dena tamaina txikiagokoa izan behar dela. Bestela, USB kanpoko disko gogorra erabili beharko da.

Honekin lotuta, Zibergela atalean 2009ko ekainean argitaratu zen artikulu bat aipatu daiteke http://baleike.com/blogak/zibergela/2009/06/10/segurtasun-kopia-pendrive-batean/ , artikulu horretan ScanDisk konpainiaren produktu bati buruz hitz egiten zen. USB memoria bat segurtasun kopiak egiteko bereziki sortuta, hau da produktuaren webgunea: http://www.sandisk.com/products/usb-flash-drives/sandisk-ultra-backup-usb-flash-drive.

Euskarriak

Aurreko kasuan aipatu dugun bezala, USB memoriak erabili daitezke kopiak egiteko edo behar besteko lekua ez badaukate, USB kanpoko disko gogorrak, edo ordenagailuan dagoen disko gogor edo partizio bat.

DVDak ere erabili ahal dira eta noizbehinka datuak gorde daitezke DVD batean eta horrela DVD bakoitzak data zehatz bateko kopia izango du. Nahi izanez gero, berridatzi ahal diren DVDak ere erabili ahal dira eta horrela, kopia bat baino gehiago egin ahal izango da DVD bakoitzean, aurreko kopiak ordezkatuta.

Enpresa batzuetan zintak ere erabiltzen dira, baina ez da kasu arrunta etxe batean edo enpresa txiki batean.

Eta beste euskarri batzuk ere erabili ahal dira, BluRay, esaterako, edo urrutiko zerbitzari edo webgune batean Interneten bitartez.

Segurtasun kopia osoak, inkrementalak edo diferentzialak

Segurtasun kopiak egiterakoan, zerbitzu hori eskaintzen duen aplikazio bat erabiliz gero, galdetuko du nola egin nahi den kopia, kopia osoa, inkrementala ala diferentziala. Kopia osoa da kopia egiten den egun bakoitzean, nahi diren datu guztiak kopiatzen direla aukeratu den euskarrian. Inkrementalaren kasuan, lehenengo kopia, osoa egiten da, eta gero kopiaz kopia, soilik gordetzen dira aldatu diren edukiak eta eduki berriak, aurreko kopiatik. Beraz, kopia bakoitzeko soilik gordetzen dira euskarrian aurreko kopiarekiko aldaketak. Honen abantaila da leku gutxiago okupatzen dutela segurtasun kopiek, eta azkarrago egiten direla, kopia osoak baino. Desabantaila da kopia zehatz bat berreskuratzeko, hasierako kopia osoa eta kopia inkremental guztiak berreskuratu nahi den kopiara arte beharrezkoak direla. Kopia diferentzialaren kasuan, kopiatzen da hasierako segurtasun kopia oso bat, eta gero, kopia bakoitzeko, gordetzen da kopia osoarekiko aldaketak, aldatutako datuak eta berriak. Ez aurreko kopiarekiko inkrementalaren kasuan bezala, baizik eta, kopia osoarekiko aldaketak. Beraz, berreskuratzeko behar da kopia osoa eta berreskuratu nahi den kopia diferentziala. Eta kasu honetan ere, lehenengo adibidean baino leku gutxiago okupatuko du eta azkarrago egingo da.

Segurtasun kopiak egiteko aplikazioak

Segurtasun kopiak egiteko aplikazioren bat erabili nahi bada, Bacula http://www.bacula.org oso aukera ona da, software librea, doakoa eta oso ezaguna da. Gainera, MS Windows zein GNU/Linux sistemetan erabili daiteke. Ubuntu eta GNU/Linux sistemetan Synaptic-etik ere instalatu daiteke.

Areca http://www.areca-backup.org ere izan daiteke beste aukera bat, Javaz garatuta dago eta beraz, plataforma anitza da, MS Windows, GNU/Linux edo Mac Os X sistemetan ibiltzen da. Hau ere software librea eta doakoa da.

Mantenimendua, Microsoft

Arazoak bateriarekin Windows 7 duten portatiletan

Arazo batzuk suertatu omen dira bateriarekin Windows 7 duten protatil batzuetan. Interneteko foroetan MS Windows 7 duten erabiltzaile batzuen kexak agertu dira beren portatilen bateriak direla eta. Batzuek nabaritu dute MS Windows 7rekin baino gutxiago irauten duela beren bateriak eta beste batzuek erabat erabiltezina dute bateria.

Ez omen da erabat segurua, arazoa MS Windows 7rena izatea. Hala ere, Microsoft entitatean aztertzen ari dira arazo hauek. Nazioarteko konpaniaren arabera, ordenagailuen firmwarearekiko bateraezintasunean egon liteke arazoa. Firmware hau da arduraduna jakinarazteko bateriaren kargaren amaiera.

Microsoftetik arazo honi erantzun diote aitxaki ezberdinekin. Hemen ikus daiteke erantzuna: http://blogs.msdn.com/e7/archive/2010/02/08/windows-7-battery-notification-messages.aspx

http://www.computerworld.com/s/article/9151098/Microsoft_probes_Windows_7_battery_problems?taxonomyId=125