Internet

Berehalako mezularitza

berehalakomezularitza5Berehalako mezularitza kontzeptu zaharra da dagoeneko Internet munduan. Izan ere, 90 hamarkadan eta XXI. mendearen lehenengo urteetan txatek eta txat gune zein txat gela ezberdinek arrakasta izugarria lortu zuten. Gero, norberaren kontaktuekin mintzatzeko sistema eta aplikazio ezberdinak ateratzen joan ziren, eta dagoeneko egungo sare sozial gehienek ere beren webgunean bertan kontaktuekin hitz egiteko aukera eskaintzen dute.

Berehalako mezularitza zertarako

Berehalako mezularitza posta elektronikoa baina eraginkorragoa da kasu batzuetan, elkarrizketa azkarrak eta berehalakoak ahalbidetzen ditu, komunikazio sinkronizatu bat, alegia. Posta elektronikoarekin, ordea, elkarrizketa bat burutzea astun samarra izan daiteke, komunikazio asinkrono bat eskaintzen duelako. Hala, bada, IRC edo txat sistemen hasierako arrakasta soilik nerabeengan edo anonimatuaz baliatuta alfer-denbora igaro nahi zuten Internet zirikatzaile batzuengan gehienbat eman bazen ere. Berehalako mezularitzaren erabilera leku zabalagoa aurkitzen joan da. Eta egun, erabiltzen da bai aisialdian eta bai lan arloan. Oso baliabide apropos bihurtu da hainbat egoeratan: urrun dauden senide eta lagunekin mintzatzeko; nerabeek edo gazteek beren lagunekin hitz egiteko; lankideen artean elkarrizketa azkarrak edo galdera arinak egiteko, batez ere bulego ezberdinetan badaude; edo enpresa ezberdinetako langileen edo arduradunen artean ere komunikatzeko.

Izan ere, askotan, azkarragoa izaten da klik egitea kontaktu batean eta galdera azkar bat egitea, telefono bera hartzea eta deitzea baino. Gainera, ez da telefonoa bezain intrusiboa, norbait momentu txarrean, batzartuta edo lanpetuta harrapatuz gero, elkarrizketari ekingo dio ahal duenean.

Norberaren egoera ere erakutsi ahal da, hau da, konektatuta, eskuragarri, lanpetuta, aldenduta edo deskonektatuta dagoen. Horrela, aurretik jakin ahal da kontaktu baten egoera berarekin hitz egin nahi izanez gero.

Aplikazio eta sistema ezberdinak

Windows Live Messenger da Microsoftek eskaintzen duen aplikazioa eta berehalako mezularitzarako sistema, lehen MSN Messenger zelakoa. Windows Live Messenger MS Windows sistema duten PCetan eta Windows Mobile duten sakelako telefonoetan erabiltzeko prestatuta dago. Berehalako mezularitzaz gain, bideo eta audio elkarrizketak ere eskaintzen ditu eta ordenagailuetara zein telefonoetara deitzeko aukera. Erabili ahal izateko Windows Live-n izena eman behar da http://login.live.com helbidean, ez da hotmail.com edo live.com posta kontua izan behar, norberaren posta helbidea ere erabil daiteke. Aplikazioa MS Windows sistemetan instalatuta etortzen da, baina bestela, hemendik jaitsi daiteke dohainik: http://explore.live.com/windows-live-messenger.

Google ere bere berehalako mezularitza sistema eskaintzen du, GTalk, alegia. Zerbitzu hau GMailen (http://mail.google.com) integratzen da, hau da, Googleren posta web zerbitzuan. Erabili ahal izateko, beraz, GMail edo Google kontu bat erabili behar da, baina hau dohainik sortu ahal da hemendik https://www.google.com/accounts/NewAccount. Bideo eta audio elkarrizketak ere eskaintzen ditu eta orain dela gutxi ere Google Voice integratuta ere badauka telefono deiak egin ahal izateko. Zerbitzu hau, esan bezala, on-line erabili ahal da edo mahaigaineko aplikazio ezberdinen bitartez. Googleren mahaigaineko aplikazio ofiziala MS Windowserako hemen jaitsi daiteke: http://www.google.com/talk/. Android sistema eragilea duten sakelako telefonoetan ere GTalk erabili ahal da. Google Talkek XMPP protokoloa erabiltzen du, protokolo hau berehalako mezularitzarako sistema irekia da.

Yahoo! Messenger Yahoo-k eskaintzen duen berehalako mezularitza zerbitzua da, erabili ahal izateko webgune honetara joan behar da: http://messenger.yahoo.com/ eta hor Yahoo! ID kontu bat sortu ahal da edo edukiz gero, saioa hasi behar da. Aplikazio hau erabil daiteke on-line edo mahaigaineko aplikazio ezberdinekin.

Facebook eta MySpace bezalako sare sozialek ere eskaintzen dute berehalako mezularitza kontaktuekin.

Pidgin berehalako mezularitzarako software libre eta doakoa da, gainera euskaraz dago eta MS Windows, Mac Os X eta Ubuntu bezalako GNU/Linux sistemetan erabili ahal da. Berehalako mezularitza sistema asko eta kontu ezberdinak erabili ahal dira batera: AIM, ICQ, Google Talk, Jabber/XMPP, MSN Messenger, Yahoo!, MySpaceIM eta beste hainbat. Hemendik jaitsi daiteke:  http://pidgin.im/download/

Skype bezalako VoIP aplikazio batzuek berehalako mezularitza ere eskaintzen dute. Skype doako aplikazioa da eta hemendik jaitsi daiteke MS Windows, GNU/Linux eta Mac Os X sistemetarako zein sakelako telefono batzuetarako: http://www.skype.com

GNU/Linux, Software Librea, Ubuntu

Badago hemen Ubuntu 10.10 Maverick Meerkat

Ubuntu_Maverick_Meerkat3Ubunturen aurreko bertsiotik 6 hilabete pasatu dira dagoeneko eta, beti bezala, garaiz heldu da sistema eragile honen bertsio berria, Ubuntu 10.10, 2010eko 10. hilabetean argitaratu delako. Kasu honetan Maverick Meerkat izena ezarri diote. Hala, bada, betiko Ubuntu Desktop, Ubuntu Netbook, Ubuntu Server eta Ubuntu Netbook adarrak, PCetarako, zerbitzarietarako eta ordenagailu ultraeramangarrietarako, hurrenez hurren, jada eskuragarri daude Ubunturen webgunetik: http://www.ubuntu.com/. Era berean Kubuntu http://www.kubuntu.org/, Xubuntu http://www.xubuntu.org/, Edubuntu http://edubuntu.org/, Mythbuntu http://www.mythbuntu.org/ eta Ubuntu Studio http://ubuntustudio.org/ banaketak ere deskargatu daitezke 10.10 bertsioan bakoitzaren webgunean.

Ez dago aldaketa handirik aurreko bertsioarekiko, baina batzuk oso interesgarriak dira. Netbook bertsioan, esaterako, Interfazearen itxura asko aldatu da. Bestetik, lehenetsitako irudi ikustatzaile bezala Shotwell jartzea erabaki dute Canonicaleko arduradunek. Software biltegia nahiko hobetu da eta GNome 2.31 bertsioa ekartzen du Ubuntu Maverick Merrkatek.

Kubuntun, KPackageKit ere asko aldatu da eta Ubuntu Software Biltegiaren antzekoagoa da bertsio berri honetan. KUbuntuk KDEren 4.5 bertsioa ekartzen du.

Ubuntu One, Interneteko fitxategi biltegia, ere eguneratu da eta gainera Android edo iOS sistemetara hedatu da eta laster MS Windowspean egotea ere espero da.

Irisgarritasuna

Irisgarritasuna Interneten eta teknologia berrietan

irisgarritasuna2Irisgarritasunak esan nahi du edozein pertsonak, zailtasunik gabe, zerbait erabili ahal duela edo zerbaitera iritsi ahal dela, nolabaiteko ezintasunak edo mugak eduki arren. Internet edo ordenagailu baten erabilerari dagokionez, irisgarritasuna da webgune edo aplikazio baten funtzionalitateak, edukiak eta informazioa edonork ahalik eta errazen erabili eta ikusi ahal izatea.

Hirigintzan irisgarritasuna ez da kontu berria eta Interneten eta teknologia berrietan, denboraren poderioz ere gizarteratzen joaten da. Hala ere, hirigintzan bezala, Interneten eta orokorrean teknologia berrietan urrats asko eman behar dira oraindik mundu erreala eta mundu birtuala benetan irisgarriak izan daitezen.

Internet eta teknologia berriak egun beharrezkoak dira hainbat arlotan: hezkuntzan, lanbidean, osasunean, administrazio publikoarekiko harremanetan, merkataritzan, aisialdian eta beste askotan. Beraz, garrantzitsua da, alde batetik webgune eta softwarearen garatzaileek irisgarritasun irizpideak kontutan hartzea eta bestetik, webguneen zein aplikazioen edukien informazioa eta funtzionalitateak erabiltzeko zailtasunak gainditzeko dauden baliabideak ezagutzea.


Irisgarritasuna guztiontzat da beharrezkoa

Pertsona guztiak izan ahal dira ezinduak une puntual batean, bai beso bat apurtuta dutelako edo ikusmen nekatua dutelako, esaterako. Zer esanik ez teknologia berrietan, izan ere, erabiltzaile batzuek ordenagailu zahar bat eduki ahal dute edo ez daukate nabigatzaileen azken bertsioa. Kasu askotan ere erabiltzaileek ez daukate instalatuta nabigatzailean animazioak ikusteko beharrezkoa den gehigarriaren azken bertsioa.

Teknologia berriei eta Internetari dagozkien irisgarritasun irizpideek puntu horiek guztiak ere kontutan hartzen dituzte. Beraz, webgune irisgarri batean, edozein nabigatzaile grafikorekin ikusi eta erabili ahal izango lirateke edukiak eta funtzioak. Testu nabigatzaileekin (webguneen testu hutsa erakusten duten nabigatzaileak) ere ikusi ahal izango litzateke arazorik gabe. Izan ere, webgune irisgarriak errazago eta hobeto irakurtzen dituzte Internet bilatzaileen robotek, edukia irisgarriagoa delako eta beraz, robotentzat ulergarriagoa. Gainera, esan behar da irisgarritasuna ez dagoela izugarrizko diseinu ederrekin kontrajarrita, irizpide zuzenak jarraitzea baino ez da.

Nabigatzaileek eskaintzen dituzten baliabideak

Nabigatzaileek baliabide batzuk eskaintzen dituzte irisgarritasun zailtasunak gainditzeko. Mozilla Firefox-en web orrialdearen edukiaren tamaina handitzen joan daiteke Ctrl eta + (Mac ordenagailueetan Sagarra eta +) tekleei klik eginez edo menu barran, Ikusi aukeran, Zoom atalaren barnean Gerturatu aukerari sakatuz. Txikitzeko, Ctrl eta – (Mac ordenagailuetan Sagarra eta -) teklekin egin daiteke edo Zoom atalaren barnean Urrundu aukeraren bitartez. Jatorrizko tamaina berreskuratzeko Ctrl (edo Sagarra) eta 0 teklei sakatu baino ez da behar edo Zoom atalaren barnean Berrezarri klikatuz. Aukera hau oso erabilgarria izan daiteke webgune batzuetan testuaren tamaina era eroso batean irakurtzen ez bada txikiegia delako. Lehen aipatutako funtzionalitatea eta tekla konbinazioak Google Chromen eta Safarin ere erabili ahal dira. Google Chromen menu barran ere Aukerak atalaren barnean Zoom ezaugarria ere aurkitu ahal da eta Safarin, menu barrako Bistaratze aukeran, handitu, txikitu eta jatorrizko tamaina aukerak erabili ahal dira, letra soilik handitzea ere ahalbidetzen du. MS Internet Explorerren ere Ctrl gehi + eta Ctrl gehi – teklak erabili ahal dira web orrialde batean zooma handitu eta txikitzeko, aparte, nabigatzaile honek menu barraren Orrialdea aukeraren barnean Zooma ezaugarria ere badago. Kasu honetan, nahi den letra tamaina ere zehaztu ahal da eta ez web orrialde osoaren zooma, Letra tamaina ezaugarrian: oso txikia, txikia, ertaina, handia edo oso handia aukeratu daiteke.

Sistemek eskaintzen dituzten baliabideak

Sistemek ere eskaintzen dituzte pantaila irakurleak edo pantailan zoom egiteko baliabideak. Ubuntun eta GNU/Linux Gnome mahaigainetan, orokorrean, Sistema aukeraren barnean, Hobespenak atalean Teknologia Laguntzaileak azpiatala ikusi ahal da. Aukera horren bitartez, irisgarritasunerako laguntzak konfiguratu ahal dira: pantailan zooma egiteko lupa aplikazioak, pantailako teklatuak, teklatuaren eta saguaren erabilerraztasunak, eta abar. MS Windows sistemetan, Kontrol Panelaren barnean Irisgarritasuna aukera ikusi ahal da. Mac Os X sistemetan, Sistemaren Ezarpenak aplikazioan Iriste Unibertsala aukera ere eskaintzen da hainbat laguntza konfiguratu ahal izateko.