Aza, 15
2012
Amazon, Internet, Segurtasuna

Sareko erosketen segurtasuna

Asko dira dagoeneko Interneten Gabonetarako opariak begiratzen hasi direnak. Sareko aukera hedatuz joan da, jendearen hasierako beldurrak eta tabuak galduz joan diren heinean. Orain, sarean aukera zabal eta kontrastagarria ikusten dute kontsumitzaileek; eta ordenagailuko sagua aholkulari bakartzat hartuta, klik hots batean betetzen dute erosketen saski birtuala. Honela, sarean egiten diren transakzio gehienetan arazorik izaten ez bada ere, badira arrisku batzuk, eta horrexegatik aholku lagungarriak jarraitzeko beharra ere izaten da.

Urrutiko intxaurrak hamalau, gerturatu eta lau

Esaera zaharrak hala dio, eta ez da txarra hasteko eta behin, produktu bateko prezioa beste tokietan saltzen diren antzerako produktuekin alderatzea. Prezioan alde handia badago, kontuz ibili; ikertu saltzailea eta galdetu produktua zer egoeratan dagoen.

Ez dago soberan ezta ere, saltzailea ezezaguna bada honako hau ikertzea: merkatari bati erosten zaion lehen aldia bada, ikertu aldez aurretik, benetakoa den egiaztatzeko. Adibidez, weba arakatu daiteke saltzaile horri gauzak erosi dizkioten beste pertsona batzuen iruzkinak irakurrita. Horretaz gain, merkatari fidagarri orok transakzioaren inguruko galderaren bat edo arazoren bat dagoenerako, erabili beharreko kontaktu-informazioa eman beharko luke nonbait. Edonola dela ere, ez da gomendatzen goitik behera aztertu ez den saltzaile bati dirurik bidaltzerik; erne ibili web orrialde faltsuen erasoak edo phishing saiakerak antzemateko.

Aipatu guztiarekin bat, hizki txikia irakurtzeko astia hartzea beharrezkoa da, bidalketan nahiz itzulpenean (behar izatekotan) sorpresarik ez eramateko: erosi aurretik, ezagutu saltzailearen bidalketa-berme eta itzulketa-gidalerroak. Saltoki gehienek ematen dute aukera paketea bidaltzeko bitartekaria hautatzeko; hemen ere buru-belarri ibili, desberdintasun handiak izan ohi baitira entrega epeetan, eta batez ere prezioetan. Gainera beharra dute erositakoaren jarraipena egiteko zenbaki bat eskuragarri jartzera; nahi duenak erositako horren uneoroko kokapena izan dezan.

Bukatzeko, gustura geratu ez den horrek jakin behar du webgune batzuek diru guztia itzultzeko aukera eskaintzen dutela, beste batzuek itzulketa-kostuak kargatu eta dendarako kupoiak baino ez dituzte emango.

Erosleak babesteko neurriak dituzten ordainketa-metodoak

Kontuz itxurazko fakturekin: esaterako, duela gutxi auto-erosketetan itxurazko fakturak erabiltzen zituzten iruzurtien kasuak zabaldu ziren. Kasu horietan, dirua igortzeko, banku-transferentzia egiteko edo posta arruntaren bidez (Correos, Western Union, etab.) ordaintzeko eskatzen zuten iruzurgileek.

Erabili beti babesa ziurtatzen duten ordainketa-metodoak: adibidez, kreditu-txartelen enpresek interneten erosketak egin dituztenak babesten dituzte; eta hauen erantzukizuna beregain hartu ohi dute iruzur-kasuetan.

Ziurtagiridun webgune seguruak

Halaber, aipatu puntura iritsi aurretik, Internetek badu modurik kreditu-txartelaren datuak bidean lapurtzen ez direla bermatzeko. Transferitu behar den informazioa garrantzitsua denean edo webgunearen identitatea bermatu behar denean, ezinbestekoa da webgune horren eta nabigatzailearen arteko komunikazioa enkriptatzea. Horretarako asmatu zen SSL (Secure Socket Layer) protokoloa. Teknologia hau darabilten lekuak ohiko http bidez hasi beharrean, https darabilte. Hori gabe, gerta daiteke beste muturrean espero dena ez egotea, edo komunikazioa tartean antzeman eta datuak lapurtzea.

PayPal, edo lineako ordainketa zerbitzu segurua

eBay eskaintza bidezko salmenten guneari esker zabaldu zen ordaintzeko aukera gehigarri gisa. PayPalen arrakastaren atzean bi gako daude: erosotasuna eta segurtasuna. Izan ere, behin erregistratu ostean, nahikoa izango da posta helbide elektronikoa eta pasahitz sendo bat bertako erabiltzaileen artean diru transferentziak egiteko. Eta eroslearentzat daukan babes politikari esker, jasotakoa iristen ez bada edo ez badator bat saltzaileak deskribatutakoarekin, dirua itzultzen die PayPalek.

Egun, geroz eta gune gehiagok eskaintzen dute ordaintzeko metodo bezala, erosleentzat erakargarri den jakitun. Gune ofiziala: https://www.paypal.com/.

Abe, 10
2009
Internet, Sareak

Web komunikazioa eta protokoak

httpInternet erabiltzen denean, kontuan hartu behar da komunikazioak gauzatzen direla gailu ezberdinetatik, ezaugarri ezberdinekin eta sistema ezberdinekin. Gainera, aplikazio ezberdinak erabili ahal dira Internet zerbitzu bakoitzaz baliatzeko. Edozein garatzailek ere, sortu ahal izango lituzke aplikazioak Internet zerbitzu ezberdinak erabiltzeko edo zerbitzu horiek beraiek emateko, badela web nabigatzaile bat, badela posta elektronikoa irakurtzeko aplikazio bat edo posta elektronikoak zerbitzatzen dituen aplikazio bat, esaterako. Hala, bada, makina, sistema eta aplikazio ezberdinen artean komunikazioa gauzatzea posiblea izan dadin, gizartean bezala, protokolo ezberdinak zehaztu eta hitzartu behar dira elkar ulertzeko. Internet eta bere zerbitzu ezberdinak erabili ahal izateko, protokolo sistema bereziki konplexua erabiltzen da, protokolo anitzekin hierarkikoki antolatuta eredu ezberdinen arabera. Artikulu honetan, soilik goreneko mailan, hau da, aplikazio maila deritzonean web komunikaziorako erabiltzen direnak besterik ez dira ikusiko.

Bezero-zerbitzari arkitektura

Aplikazio maila honetan erabiltzen diren protokolo eta zerbitzuek bezero-zerbitzari gisa ezagututako arkitektura erabiltzen dute. Horrek esan nahi du, Interneteko makina batek aplikazio edo zerbitzu bat sisteman kargatuta daukala eta zerbitzu hau ataka logiko batetik etengabe entzuten ari da eskakizunen zain. Ataka logiko horiek, zenbakiekin bereizten dira, lehenengo 1024 ataka finkatuta eta estandarizatuta daude eta soilik mota zehatz bateko zerbitzu bat izan ahal da ataka horretan entzuten. Zerbitzu hauei, zein zerbitzu hauek ostatzen dituzten ordenagailuei, zerbitzariak deitzen zaie. Komunikazioan parte hartzen duen beste aldeari, zerbitzariari eskakizunak egiten dion aplikaziori, bezeroa deitzen zaio. Horregatik Thunderbird edo Microsoft Outlook bezalako aplikazioak, adibidez, posta elektroniko bezeroak bezala ezagutzen dira. Bezero aplikazioek egiten dutena da, zerbitzarira konektatu eta komunikazio tutu birtual bat zabaltzen dute zerbitzaria entzuten ari den atakatik, behin konexioa gauzatuta, komunikazioa hasten da hari birtual horretatik eta bezeroek eskakizunak egin ahal dizkiete zerbitzariei eta erantzunak jaso.

HTTP

HTTP, HiperTestu Trasnferentzia Protokoloa hitzetatik dator eta protokolo honen xedea Interneten nabigazioa baimentzea da, html lengoaiaz idatzitako edukiak, hipertestua, alegia, prozesatzen dakien nabigatzaile baten bitartez. Beraz, http edo web zerbitzariak prestatuta daude web nabigatzaileen eskakizun anitz jasotzeko eta eskakizun horiei erantzuna emateko, eskatutako orrialdeak zerbitzatuz. Zerbitzu honi 80 ataka egokitu zaio eta beraz, zerbitzu hau ematen duten zerbitzariak, 80 atakan entzuten ari dira normalean, hau oso kasu berezietan aldatu ahal bada ere. Horrenbestez, nabigatzaileek konexio bat sortzen dute, eskatutako web helbideari dagokion zerbitzariarekin 80 atakan, beste bat ez bada zehazten. Hortik aurrera, has daiteke elkarrizketa eta komunikazioa nabigatzaile eta web zerbitzariaren artean. Web nabigatzaile asko daude, MS Internet Explorer, Safari, Opera edo Google Chrome esaterako, eta nola ez, software librea den Mozilla Firefox. Web zerbitzarien artean erabilienetarikoa Apache da, MS Windowserako eta Unix eta GNU/Linux sistemetarako eskuragarri dago eta software librea ere bada. Hemendik jaitsi daiteke: http://httpd.apache.org/download.cgi. Cherokee web zerbitzaria ere hainbat sistema eragiletan exekuta daiteke eta software librea da, hemen dago eskuragarri: http://www.cherokee-project.com/downloads.html. Microsoft sistemetan IIS ere nahiko ezaguna da.

Web komunikazio ziurra: HTTPS

HTTPS, HiperTestu Trasferentzia Protokolo Segurua da, horrenbestez, HTTP protokoloaren bertsio ziurra da, berdin ibiltzen da baina besteak beste, garraiatzen den informazioa zifratuta joaten da eta protokolo hau erabiltzen duten webguneek nortasun ziurtagiri bat eskuratu ahal dute nabigatzaileek baieztatuko dutena. Protokolo honetarako erabiltzen den ataka 443a da. Protokolo hau erabiltzen denean, nabigatzailearen helbide barran https:// ikusiko da http:// ikusi beharrean. Gainera, askotan, beste kolore batekin ikusten da helbide barra eta giltzarrapo bat erakusten dute nabigatzaileek helbide edo estatu barran. Protokolo hau erabilita motel daiteke nabigazioa, baina askoz ziurragoa da, horregatik erabiltzen da datu pribatuak dituzten webguneetan eta banku webguneetan, horrela izan beharko litzateke, gainera.