Internet, lizentzia libreak, Mugikorrak, Nabigatzaileak, Sakelako Telefonoak, tabletak

Mozilla WebRTC: laster, deiak nabigatzailetik telefonoetara

20130320-222039.jpgBartzelonan ospatutako Mobile World Conference 2013an iragarri zuten Mozilla etxekoek garatu bidean daukaten teknologia interesgarri berria: Web Real-Time Communications, edo WebRTC, kode irekian oinarritutako teknologia; webgunearen bidez, komunikaziorako aukera berriak integratzeko sortu dute. Sakelako telefonoetara fitxategiak bidaltzea, deiak egitea eta SMS mezu motzak bidaltzea ahalbidetuko du. Abenturan Ericsson suediarrak eta AT&T amerikarrak batu zaizkie, eta asmoa da Firefox nabigatzaileaz gain, beste browser eta gainontzeko euskarrietarako balioko duen estandarra lortzea.

Garatzeko erantzukizuna W3C erakundeko talde batek hartu du, eta hori beti da estandar berritzaile bat lortzeko bermea. Asmakizunaren abantaila nabariena da gizarteak telefonoen gainean daukan menpekotasuna amaituko duela, baina ez konektatuta egoteko beharraz duen menpekotasuna.

Garatzeko bidean

Internet sarbidea duen edozein nabigatzaile aski izango da komunikazioak egiteko. Hala, bateria edo seinale gabezia ez dira eragozpenak izango ordenagailutik elkarrizketarekin jarraitzeko, bideo konferentziak egiteko edo mezu motz bidez erantzuteko. Horretarako, norbere zenbakiarekin sinkronizatu eta telefonoko agendara ere sarbidea izango omen du zerbitzuak. Horrek zalantzak sor ditzakeen arren, gogoratu Applen iCloud hodeiko zerbitzuak ere aspalditik gordetzen dituela kontaktuak haien zerbitzarietan, segurtasun kopia gisa bada ere.

Gainera, era natiboan ibiliko da WebRTC; nabigatzailean inolako gehigarri edo plugin-ik instalatu beharrik gabe, hain zuzen ere; eta HTML5 teknologiaren erabilerari esker, ziurrenik.

Ezin da ahaztu, sakelakoek ere nabigatzaileak dauzkatela, eta ondorioz, onuradun zuzenak izango direla telefonoetarako Ubuntu OS eta Firefox OS sistema eragile berriak. Adi egon beharko da albisteetara; izan ere, hastapenetan dagoen proiektua besterik ez da gaur-gaurkoz.

Apple, GNU/Linux, Internet, lizentzia libreak, Mac, Mac OS X, Mahaigaina, Software Librea, Windows

Pantailan gertatzen dena grabatzeko software librea

Hitzez azaltzeko zailak diren egitekoak erraz ulertzen dira ikuste hutsarekin. Egiten ikastea da gehien baloratzen den gaitasuna hezkuntzan nahiz lan munduan; baina, tartean, bultzadatxoa eskertzen duenik ere bada. Bideo tutorialak baliabide erabilgarriak bihurtu dira egun, auto-ikaskuntza edo self-learning delakoan. Lagungarri den materiala izaten da sarri; ordenagailuan egitekoa den ataza berri bat edo ezagutzen ez den aplikazio baten funtzionamendua ikas daiteke bideo bakarrarekin. Azkenaldian —Youtuberi esker gehienbat—, era honetako baliabideak hedatuz joan dira amaraunean, eta jada ez dago arazorik ia nahi den guztiaren gaineko azalpen bisuala eskuratzeko. Inoiz ez da hain erraza izan ikasleentzako materiala prestatzea, edo Internet bidezko bideo-jokoetako balentriak besteekin partekatzea.

Screenshot argazkia edo pantailako uneko irudia jasotzea ezagunagoa da erabiltzaileentzat. Ez da gutxiagorako, teklatuko Imp Pan botoia ere zehazki horretara zuzenduta baitago. Screencasting egiteko edo pantailan gertatzen dena grabatzeko, ostera, programa berezien beharra dago. Horiek instalatu eta abiarazita, laster batean egiten ahal dira azalpenez jositako bideoak. Interneten ere erraz zintzilikatu daitezke, gainera.

Screencast-ek, beraz, aspergarriagoak izaten diren idatzizko azalpenak ordezkatzen ditu. Ordea, ordenagailuaren aurrean eseri eta grabatzeko botoiari eman ostean egiten dituen ekintzak erakutsi eta komentatzen dituena edozein izatea ez da ahuntzaren gauerdiko eztula, aurrerapen nabarmena baizik. Azalpen tekniko konplexuak baztertzen dituzten hainbat laguntza iturri lortzen dira horrela; irakaskuntzan, marketinean edo sustapenean baliagarri direnak.

Screencast tresna batzuk aipatu orduko, ohar bat: ahalik eta erabiltzaile gehienetara iristea nahi bada, norbere grabazioa, jabedun formatuak baztertu eta, komunak eta estandarrak direnak aukeratzea beharrezkoa da: Avi, Mpeg edo Ogg izan daitezke batzuk. Interneten zintzilik uztea da beste aukera, nahi duenaren eskura jarriz.

Erabilera aldetik, antzekoak eta erabiltzeko errazak dira grabazio programak: pantailako eskualdea aukeratu, irteera formatua ezarri eta grabatzeari eman besterik ez da egin behar. Batzuek norbere ahotsa sartzen lagatzen dute. Are gehiago, webcam bidez jasotakoaren irudia gehitzea ere posible da, bideoaren albo batean.

Camstudio

Kode irekiko egitasmoa da Camstudio, Windows sistema eragilearentzako. Gainerako bideo kapturatzaile gehienak bezala, pantailaren eskualde jakin bat hauta daiteke, bideo irteera —codecs— desberdinak onartzen ditu, norbere ahotsa edo sistemaren soinua jaso daitezke aukeran, eta bideoaren oinean oharrak txertatu daitezke. Aipagarria da bideoari irudi gardenak txertatzeko aukera dakarrela. Deskargatzeko: http://camstudio.org/.

Taksi

Fraps izeneko Windows inguruneetarako tresna ahaltsuaren kode irekiko baliokide gisa sortu dute Taksi. Bereizmen oso altuak onartzen ditu, eta berezitasun gisa, DirectX, OpenGL edo GDI darabilten azken belaunaldiko bideo-jokoak grabatzeko gaitasuna dauka. Deskargatzeko webgunea: http://sourceforge.net/projects/taksi/.

Freeseer

Python/Qt4 lengoaian garatutako beste kode irekiko proiektu bat da Freeseer, Windows eta Linux sistemetarako bertsioduna. Eskualdea aukeratzea, software edo hardware bidezko grabaketa, bideoaren bereizmena zehaztea edota streaming jarioa onartzen ditu. Dokumentazioa, wikiak eta Git biltegiak dauzkate eskuragarri aplikazioa deskargatzeko nahiz informatzeko: http://freeseer.github.com/.

GNU / Linux sistema

Ubuntun eta GNU/Linux sistemetan gehien erabiltzen den screencasting programa ‘gtk-RecordMyDesktop’ da, zalantzarik gabe. Errekurtso gutxi behar ditu, eta sinplea da erabiltzeko. KDE ingurunean moldatzen direnentzat interfazea ere badauka, ‘RecordItNow’ izenekoa. Webgunea, http://recordmydesktop.sourceforge.net.

Aukera polita osatzen du ‘Istanbul’ aplikazioak, sinplea izanagatik aukera aurreratuagoekin baliatua baita. ‘Pongo’ gehigarria instalatzen bazaio, gainetik, hiztunaren aurpegia edo nahi denaren irudia gehi daiteke grabazioaren albo batera. Estepan Aldamiz-Etxeberriak “Bakarrik edo Parle Vous Français?” saiotan egin ohi zuen gisara, hain zuzen ere.

Instalatzeko garaian, Ubunturen Software Zentroan bilatu ahalko dira. Bestela, terminala ireki, sudo apt-get install… agindua idatzi, eta, jarraian, nahi den programaren izena idaztea aski izango da. Pongo fitxategi bat da eta ez dago instalatu beharrik. Jaitsi hemendik eta egikaritu beharko da ondorengoa terminalean: python pongo.py.

Youtuben eskegitzeko?

Nahasteko gogo handiegirik ez eta zuzenean Youtubera igotzeko asmoa daukan Windows erabiltzailearentzat, ezinbesteko aukera da Ezvid. Instalatu beharra dago, baina ondoren ezin errazago grabatu, ahotsa gehitu edo atzeko musika gehitu ahal zaio —jabetza eskubiderik gabeko lehenetsitako zerrenda batetik— bakoitzaren screencast-ean. Gogoan izan ez dagoela aukerarik emaitza lokalean gordetzeko. http://www.ezvid.com/ da web orria.

Battlefield 3 bideo-jokoaren momentu batzuk grabatzen.

Ezer instalatzeko aukerarik edo asmorik ez dutenentzat baliagarriak gertatuko dira pantailakoa jasotzeko saretik zuzenean —eta edozein euskarritan, beraz— balio duten beste bi aukera hauek. Aukera onak dira: http://www.screenr.com/ eta http://www.screencast-o-matic.com/.

Beste aukera batzuk

Dohaineko aukera nahi izanez gero, Jing, Wink edo Hypercam (2. bertsioa) aplikazioak oso ezagunak dira. Windows eta Linux sistemetan eskuragarri daude lehenengo biak, eta Windowserako soilik da azkenekoa. Mac euskarrirako ere badago screencasting aukerarik: SnapZ Pro X, Screenography, Screen Movie Recorder edo Display Eater erabilgarri daude Mac OS X ingurunean.

Google, Internet, posta, Segurtasuna

Postako mezuen segurtasuna areagotzeko enkriptazioa

Egun, mezu elektronikoen bidez informazio garrantzitsua banatu edo trukatzen da, eta begirune handiz zaindu beharreko esparru bihurtu da hasieran barre egiteko irudiak eta aurkezpenak bidaltzeko erabiltzen zen posta zerbitzua. Dagoeneko ez dago bankuko daturik, fakturarik edo besterik gabe negozioko sekretu mamitsurik gabeko mezurik. Zelatari batek edozein mezu eta horri erantsitako fitxategia atzeman ditzake, edo gutxieneko segurtasun neurriak jarraitzeko ohiturarik ez daukanaren posta elektroniko kontu osoaz jabetu liteke erasotzailea.

Sareko posta zerbitzu bat ziurtatzeko, bi dira enkriptatu beharrekoak: posta ostalariaren zerbitzariekin ezartzen den konexioa eta amaraunaren bidez bidaltzen diren mezu propioak.

Oro har, enkriptatu gabeko informazioa trukatzen bada zerbitzaria eta norbere gailuaren artean, sarean daudenek posta agiriak lapurtu, edo mezuak eta erantsitakoak zuzenean atzeman ditzakete. Arazo hau larriagotzen da sare publikoetan (wifi puntua, kafetegi bat, unibertsitatea, eta abar), baina gomendagarria da etxetik ere berdin egitea. Hala ere, hau ez da zerbitzu erabilienen kasua (Gmail, Yahoo, Outlook…), horiek lehenetsita baitaukate enkriptatutako konexioa erabiltzaileekin: amaraunean erosketak egiteko edo saretik banketxeaz eragiketak egiteko erabiltzen den eskema berarekin, edo SSL/TLS enkriptazioarekin. Gogoratu konexio bat horrela ziurtatuta dagoela egiaztatzeko, nahikoa dela norbere nabigatzailean ageri den helbideari erreparatzea bakoitzaren mahaigainekotik, eramangarritik, sakelakotik nahiz tabletatik; eta https dakarrela egiaztatzea.

Aurreko baldintza betetzen bada —gaur-gaurkoz— segurua da konexioa, baina mezua hartzailera iristea ez du bermatzen horrek. Gabeziak ageri ohi diren momentuak beste kasuak dira. Hots, norberak bidalitako mezu propioak babesgabe geratzen dira ostalariaren zerbitzaritik irteten diren momentutik bertatik; hortik, horiek ere enkriptatuta bidaltzeko beharra.

Nola enkriptatu bidaltzeko mezuak era errazean

Garraiatzen doan mezua enkriptatzeko lanak hartzea beharrezkoa da pribatutasuna bermatu nahi bada. Baina horrek ahalegina eskatzen die bai bidaltzaileari eta bai hartzaileari ere, norberak kudeatutako gakoak erabiliko badira. Bestela, nabigatzaile batzuek eskaintzen dute horrelakorik gehigarri gisa instalatzeko —prozesuak bere mamia dauka, hurrengo baterako—; beste aukera bat da hirugarren enpresa batekin fidatu eta haiek mezua enkriptatzea: webean oinarritutako mezuen enkriptazio zerbitzuak dira Sendinc (https://www.sendinc.com/) eta JumbleMe (http://www.jumbleme.com/). Konektatu, bidali eta era seguruan bidaiatuko du mezuak.

Ordenagailuan posta bezero bat erabiltzen dutenentzako oharra

Internetera zuzendutako zerbitzu asko, hala ere, nahiago izaten dira bezero lokalen bidez atzitu —Microsoft Outlook, Live Mail edo Mozilla Thunderbird programen bidez, alegia—, eta horrek arazo gainjarri bat dakar: norbere euskarriaren memorian artxibatutako mezuak enkriptatu behar izatea, sisteman sar daitekeen erasotzaileari gure informazio pribatura sarbidea ukatzeko. Aurrena bilatu beharko da posta bezeroak zein karpetatan gordetzen dituen mezu lokalak. Interneten edo programaren laguntza atalean agertuko da informazio hori. Ondoren gogoratu nola zifratu karpetak, behar hori izanez gero: http://zibergela.bitarlan.net/2012/06/06/zifratzea-gure-datu-pribatuak-babesteko/.