Urr, 10
2013
Internet, Telebista

Pantaila kurbatua eta 4K-ko bereizmena duen telebista, mesedez

Sony-4K-TVBeste hainbat arlotan gertatzen den legez, telebisten garapenak ere erritmo geraezina darama. Full HD telebistak merkatu eta etxeetan sartzen hasi direnean, oinordeko modernoagoak heltzear daude. Akituta geratu dira 1080p bereizmeneko Blu-Ray pelikulak eta berriaren ateetan dauden bideo jokoen belaunaldia. Full HD estandarra egonkortzeko zain egon gabe, garatzaileek berrikuntza gehiago dakartzate erosleak zorabiatzen dituzten eskaintzetan. Smart TV edo Interneterako sarbidea, hiru dimentsioko edukia erakusteko gaitasuna… azkenean, etxerako aukera egiteko orduan, prezioari bakarrik begiratzen diote gehienek.

Berehalako telebistak: pelikulak, ondo; zuzenekoak, mantsoago

Irudi digital bat handitzerakoan, edo zoom egiterakoan, ikusten diren karratu txikiei deitzen zaie pixel. Beraz, gero eta pixel gehiago, hainbat eta hobe; kalitate hobea lortzen da, eta unitate txiki horiek hor daudela ere bereiztea zailago da. Bereizmen dantza horretan ordena jartze aldera, orain puntakoak diren Full HD pantailek 1920×1080 pixel edo 1080p dituzte. 1280×720 pixelekoa edo 1080i da bereizmen handia deitzeko minimoa, edo HD Ready panelek ezarria. DVD kalitate xumeagoek adinako bi: horiek 720×420 pixelekoak dira. Orain datorren teknologiak lortu du 4.096×2.160 pixeleko bereizmena, eta hortik dator izena: 4K.

4k_comparison

Begi bistakoa da aurrerakuntza, edo ez hainbeste: 4K-ko bereizmenari esker, pantailaren pixelak ikusteari utziko dio giza begiak, eta zinema aretoen bizipenetik gertuen dagoen esperientzia lortu, kalitatean eta tamainan. Izan ere, hainbeste pixel sartzeko, pantailek hazi beharra daukate ezinbestean. Dagoeneko erakutsi diren batzuk, 90 hatz-bete izateraino. Hori jakinda, ez dirudi oso zentzuzkoa Japoniatik datorren 8K estandarra, eta are gutxiago, hori ezartzeak dakartzan eragozpenak bere gain hartzeak.

Aurrekoa egonkortu barik, berriak eduki eskasia oztopo

Garestiak diren kamera bereziak behar dira 4K eran grabatzeko, eta dagoeneko ekoizpen handiak gisa honetara filmatzen diren arren —Tarantino-ren Django, Nolan-en Batman, eta Jackson-enHobbit, hainbaten artean—, oraindik telebistako zuzeneko emanaldiak formatu horretan ikusteko asko falta da, inbertsio latza behar dute eta. Alor horretan, erronka handia da, eta arazoak kateatuak daude: hasteko, LTD seinalearen banda zabalerak ezin dio eutsi eskaera berri horri, eta konpresio era berri bat asmatuta ere, egungo sarearen espektro erradioelektrikoari eusteko, etxeetako kodifikatzaile guztiak aldatu beharko lirateke seinale hori berriz iruditan bihurtzeko. Beste hainbeste gertatzen da zinema aretoekin, batzuk jada eguneratzen hasi badira ere. Hala ere, pelikula zaharrek ez dute eragozpenik izango: 35 milimetrotan grabatutako zintetan analogikotik bihurtzen denez, edozein pelikula bihur daiteke 4K formatu digitalera eskaneatuta.

Sony hasi da industria zirikatzen, eta, dagoeneko, Hollywood-eko filmetan 4K edukia ekoizten hasteaz gain, Blu-Ray batek ematen duen Full HD bereizmena 4K formatura bihurtzen duten gailuak eta puntako 4K telebistak erraldoiak merkaturatzeari ekin dio. Urrutirago gabe, uda honetan Berlinen ospatutako IFA 2013 azokan erakutsi zituzten haien eta beste konpainien apustuak; Samsung, LG, Panasonic, Philips eta Sonyk berak erakarri zuten arreta. Hara bildu zirenek hainbat proposamen ikusteko aukera izan zuten, alfonbra gorriaren gainean. Izarrak oraingoan, prezioak: 5.000 eta 15.000 euro artekoak.

Eka, 06
2013
Internet, kontzeptuak

Alegiazko diruaren garaia iritsi da

bitcoin batHarreman komertzialen aro berria hasi zen Internetekin. Bilakaera ziztu bizian doa, eta aurreneko Paypal ordainketa sistemei anitzek jarraitu diote halabeharrez, Google Wallet da azken asmakizun aipagarriena. Zinez hautsak harrotzen ari da, baina eredu anarkista duen proposamenaren ildotik dator: Bitcoin du izena.

Bitcoin, mugarria edo utopia?

Peer-to-peer edo P2P teknologian oinarritzen den txanpon digitala da Bitcoin; izen bereko protokoloa erabiltzen duen software esperimentala. Nodo edo sareko puntu bakoitzetik bestera, ordainketak egitea ahalbidetzen du mundu osoan; bata zein bestea nongoak diren aintzat hartu gabe eta bitartekaritan galerarik jasan gabe. Satoshi Nakamoto hacker-a eta ekarpenaren erantzuleak 2008ko finantza krisiaren ondorioz pertsonen dirua politikari eta bankarien amarruen menpe ikusi zuen, eta horregatik erabaki zuen gobernuetatik askea behar zuen dirua beharrezkoa zela.

Bitcoin-ak bitez osatuak egotean, ez dira solido eran eskuan eutsi daitezkeen txanponak, zorro birtual batean gordetzen diren alegiazko hizki eta zenbaki segida baizik. Behin jabetuta, amaraunean ondasunengatik trukatzeko ez dago webgune batera joan eta hartzailearen zorroaren helbidea idaztea baino, adostutako kopurua zehaztuz. Dolar, euro edo bestelako dibisek ez bezala, Bitcoin ez dago gobernuen edo banketxeen babespean (edo gehiegikerien menpe); ordea, eragiketa guztiak jendaurrean erakustea da bermea, iruzurra eta faltsifikazioa saihesteko.

Hedapen bizkorraren atzeko arrazoiak

Jende digitalki sofistikatu, libertario kapitalista edo dibisa egonkorra falta duten herrialdeek mauka aurkitu dute. Bitcoin-en balioan izugarrizko gorabeherak jasaten diren arren —270 dolar (191 euro) balio izatetik 55 dolarretara (42 euro) eror daiteke orduen buruan—, merkatuan dabilen kopuruaren balioa bi bilioi dolarretan ezartzen dute, dibisen merkatua itzultzeko adinakoa. Fenomeno hau pairatzen ari den igoerari jasangaitza deritzote adituek, eta burbuila berri baten sustarrak ezarri direla diote.

Gorakadaren beste arrazoi bat nazioarteko finantza egoera nahasgarriarekiko babes nahian egon liteke. Ez da zoriaren kontua Bitcoin-ak izandako arrapaladako igoera, Zipreko Gobernuak —EBk hala eskatuta— herrialdeko aurrezleen diruak izoztuko zituela iragarri zenean.

Eskuratzeko oztopoak

Ez da samurra Bitcoin bat eskuratzea. 10 minututik behin zozketa moduko bat egiten da, eta bertan parte hartzea bada ere bide zintzoena, bada ordenagailu aurreratu eta algoritmo sofistikatuak garatu dituenik horiek eskuratzeko. Bestela, aukera arrunta mantentzen da: jada badituen bati erostea. Trukerako webguneak badaude jada, dolarrak onartzen dituzte bihurketa egiteko, enkante estilora. Egun, 10 milioi Bitcoin daude merkaturatuta, eta 21 milioitan gelditzeko asmoa iragarri dute balioa egonkortze aldera.

Mai, 31
2013
Internet, kontzeptuak, Mugikorrak, Sakelako Telefonoak, Sareak, tabletak

4G telekomunikazio teknologia, atarian

4g_44G edo laugarren belaunaldiko gailu eramangarrietarako telekomunikazioen teknologia, egungo 3G sarearen oinordekoa da. Horietan, telefono sarea erabiltzen da datuak eta ahotsa bidaltzeko kablea ordezkatuz. 4G sareek banda zabalera handiagoa ekarriko dute USB modemdun eramangarri, smartphone, tableta zein beste gailu eramangarrietan, egungo Internet sarbidea hobetuz. Onurak hainbat eratara nabarituko dira: sakelakoetako web atzipen bizkorragotik hasita, VoIP edo Internet bidezko deiak, sarera bideratutako jokoak, bereizmen handiko sakelakoetarako telebista zerbitzuak, bideo-konferentziak edota sareko konputazioan igarriko da aurrerapena, besteak beste.

Pare bat urte badira Europako hainbat herrialdek 4G LTE sareak erabiltzen dituztela. Hedapena nahiko motel doa, baina Frantziako nukleo handietan laugarren belaunaldiko sare mugikorrak abian dira dagoeneko (Lyonen, Montpellierren eta Parisen). Euskal Herriari dagokionez, Bizkaian emango da estreinaldia, iturri guztien arabera. Ate joka daukagun hori, baina, 4G-LTE edo 3GPP Long Term Evolution izeneko aldaera da, Europan dagoen bakarra eta hasieran Hego Korean garatu zutenaren hobekuntza.

Horren ezarpenen arabera, 100 Mbps abiaduraz deskargatu ahal izango da informazioa saretik. Baina, egiari zor, seinalea igortzen den frekuentziak ezartzen du balio hori, eta konpainia bakoitzak frekuentzia desberdina baliatu dezakeenez, kasu batzuetan 60 Mbps ez gainditzea pentsatzekoa da, beharrezko 20 MHz ordez 15 MHz-rako gaitasuna baita muga. Datu hau gainera, estaldurarekin ere lotuta dago, ezen geroz eta frekuentzia altuagoa den, eraikinak gurutzatzea gehiago kostatzen zaiola seinaleari. Esan beharrik ez dago etxe askotako Internet abiadura baino hobea dela hori, dena dela. Izatez, bertsio hori baino ahaltsuagoa da nazioartean onartutako 4G estandarra: 1 Gbps abiadura gailurrak jotzeko gaitasuna du.

Telefono konpainien dantza, abian

Dagoeneko hainbat prezio eta eskaintza badaude aukeran. Hego Euskal Herrian Vodafone izango da aurrenekoa, gaur bertan Bilbon ezarriko baitu 4G sarea 20 MHz-tara eta 2 hilabeteren buruan Yoigo eta Orange batuko zaizkio. Ipar Euskal Herrirako, berriz, Bouygues Telecom konpainiak ekainean ezarriko du abiadura handiko sare mugikor berria.

Prezio batzuk ere ezagutu daitezke dagoeneko, eta martxan dagoen lekuetan 40 eurotik hasita 140 eurorainoko eskaintzak daude. 2 GB-eko gehienezko langatik 6 GB-erainoko deskarga muga izango da aipatu abiaduran.

LTE jasan dezaketen gailu pribilegiatuak

Sare berria aurki prest egotearen onuradunak erabiltzaile apur batzuk besterik ez dira izango, dena den. Izan ere, azken belaunaldiko sakelako garestienak bakarrik daude prest 4G baliatzeko: Apple-ren iPhone 5, iPad 4 eta iPad Mini (azken bien Wifi bertsioen salbuespenarekin); baita HTC One, LG Optimus G, Nokia-ren Lumia 820 eta 920, Samsung Galaxy S4, Sony-ren Xperia Z (telefonoa nahiz tableta) eta Xperia SP, Huawey P2 eta G256 eta Motorola-ren Razr HD ere. Gogoan izan, litekeena dela telefono eta tableta berberaren bertsio desberdinak egotea lurralde artean, eta ondorioz, Lapurdi, Zuberoa eta Nafarroa Beherean Samsung etxearen Galaxy S3 4G sakelakoaren eta Galaxy Note 10.1 4G bertsio bereziak eskuratu daitezke.

Bosgarren belaunaldia ere pronto

Aurreko belaunaldiari ganoraz hedatzeko astirik eman gabe, dagoeneko berria ere asmatu dutela ematen du. Horren xehetasunak oraindik ere ez daude adostuta; alabaina, Hego Koreako Yonhap albiste agentziaren arabera, belaunaldi aldaketa markatzeko bezain besteko jauzia eman da dagoeneko, Samsung etxeak 1 Gbps-ko abiadura probatzen izandako arrakasta itzelarekin. 10 Gbps-etara iristeko indarra omen dauka eta 2020. urterako kaleratzeko moduan izango omen dira.

1 … 4 5 6 7 8 … 53