Urr, 22
2010
Internet

Berehalako mezularitza

berehalakomezularitza5Berehalako mezularitza kontzeptu zaharra da dagoeneko Internet munduan. Izan ere, 90 hamarkadan eta XXI. mendearen lehenengo urteetan txatek eta txat gune zein txat gela ezberdinek arrakasta izugarria lortu zuten. Gero, norberaren kontaktuekin mintzatzeko sistema eta aplikazio ezberdinak ateratzen joan ziren, eta dagoeneko egungo sare sozial gehienek ere beren webgunean bertan kontaktuekin hitz egiteko aukera eskaintzen dute.

Berehalako mezularitza zertarako

Berehalako mezularitza posta elektronikoa baina eraginkorragoa da kasu batzuetan, elkarrizketa azkarrak eta berehalakoak ahalbidetzen ditu, komunikazio sinkronizatu bat, alegia. Posta elektronikoarekin, ordea, elkarrizketa bat burutzea astun samarra izan daiteke, komunikazio asinkrono bat eskaintzen duelako. Hala, bada, IRC edo txat sistemen hasierako arrakasta soilik nerabeengan edo anonimatuaz baliatuta alfer-denbora igaro nahi zuten Internet zirikatzaile batzuengan gehienbat eman bazen ere. Berehalako mezularitzaren erabilera leku zabalagoa aurkitzen joan da. Eta egun, erabiltzen da bai aisialdian eta bai lan arloan. Oso baliabide apropos bihurtu da hainbat egoeratan: urrun dauden senide eta lagunekin mintzatzeko; nerabeek edo gazteek beren lagunekin hitz egiteko; lankideen artean elkarrizketa azkarrak edo galdera arinak egiteko, batez ere bulego ezberdinetan badaude; edo enpresa ezberdinetako langileen edo arduradunen artean ere komunikatzeko.

Izan ere, askotan, azkarragoa izaten da klik egitea kontaktu batean eta galdera azkar bat egitea, telefono bera hartzea eta deitzea baino. Gainera, ez da telefonoa bezain intrusiboa, norbait momentu txarrean, batzartuta edo lanpetuta harrapatuz gero, elkarrizketari ekingo dio ahal duenean.

Norberaren egoera ere erakutsi ahal da, hau da, konektatuta, eskuragarri, lanpetuta, aldenduta edo deskonektatuta dagoen. Horrela, aurretik jakin ahal da kontaktu baten egoera berarekin hitz egin nahi izanez gero.

Aplikazio eta sistema ezberdinak

Windows Live Messenger da Microsoftek eskaintzen duen aplikazioa eta berehalako mezularitzarako sistema, lehen MSN Messenger zelakoa. Windows Live Messenger MS Windows sistema duten PCetan eta Windows Mobile duten sakelako telefonoetan erabiltzeko prestatuta dago. Berehalako mezularitzaz gain, bideo eta audio elkarrizketak ere eskaintzen ditu eta ordenagailuetara zein telefonoetara deitzeko aukera. Erabili ahal izateko Windows Live-n izena eman behar da http://login.live.com helbidean, ez da hotmail.com edo live.com posta kontua izan behar, norberaren posta helbidea ere erabil daiteke. Aplikazioa MS Windows sistemetan instalatuta etortzen da, baina bestela, hemendik jaitsi daiteke dohainik: http://explore.live.com/windows-live-messenger.

Google ere bere berehalako mezularitza sistema eskaintzen du, GTalk, alegia. Zerbitzu hau GMailen (http://mail.google.com) integratzen da, hau da, Googleren posta web zerbitzuan. Erabili ahal izateko, beraz, GMail edo Google kontu bat erabili behar da, baina hau dohainik sortu ahal da hemendik https://www.google.com/accounts/NewAccount. Bideo eta audio elkarrizketak ere eskaintzen ditu eta orain dela gutxi ere Google Voice integratuta ere badauka telefono deiak egin ahal izateko. Zerbitzu hau, esan bezala, on-line erabili ahal da edo mahaigaineko aplikazio ezberdinen bitartez. Googleren mahaigaineko aplikazio ofiziala MS Windowserako hemen jaitsi daiteke: http://www.google.com/talk/. Android sistema eragilea duten sakelako telefonoetan ere GTalk erabili ahal da. Google Talkek XMPP protokoloa erabiltzen du, protokolo hau berehalako mezularitzarako sistema irekia da.

Yahoo! Messenger Yahoo-k eskaintzen duen berehalako mezularitza zerbitzua da, erabili ahal izateko webgune honetara joan behar da: http://messenger.yahoo.com/ eta hor Yahoo! ID kontu bat sortu ahal da edo edukiz gero, saioa hasi behar da. Aplikazio hau erabil daiteke on-line edo mahaigaineko aplikazio ezberdinekin.

Facebook eta MySpace bezalako sare sozialek ere eskaintzen dute berehalako mezularitza kontaktuekin.

Pidgin berehalako mezularitzarako software libre eta doakoa da, gainera euskaraz dago eta MS Windows, Mac Os X eta Ubuntu bezalako GNU/Linux sistemetan erabili ahal da. Berehalako mezularitza sistema asko eta kontu ezberdinak erabili ahal dira batera: AIM, ICQ, Google Talk, Jabber/XMPP, MSN Messenger, Yahoo!, MySpaceIM eta beste hainbat. Hemendik jaitsi daiteke:  http://pidgin.im/download/

Skype bezalako VoIP aplikazio batzuek berehalako mezularitza ere eskaintzen dute. Skype doako aplikazioa da eta hemendik jaitsi daiteke MS Windows, GNU/Linux eta Mac Os X sistemetarako zein sakelako telefono batzuetarako: http://www.skype.com

Urr, 08
2010
Internet, Nabigatzaileak

Xmarks bertan behera geldituko da 2011ko urtarrilan

xmarksXmarks nabigatzaileetarako oso gehigarri ezaguna da. Gehigarri honek edozein ordenagailutatik laster-markak eta gogokoak sinkronizatzea ahalbidetzen du. Web ingurunean barne ikusi eta kudeatu ahal dira estekak https://my.xmarks.com/ helbidean. Hasiera batean, Firefox nabigatzailerako gehigarri bezala hasi bazen ere, egun, Mozilla Firefox, MS Internet Explorer, Google Chrome eta Safari nabigatzaileetarako gehigarria zegoen. Oso gehigarri erabilgarria da ordenagailu edo gailu digital ezberdinetatik Internetera konektazen diren erabiltzaileentzat. Hala ere, 2011ko urtarrilaren 10ean bertan behera geldituko da zerbitzua, orrialde honetan adierazten duten bezala: http://www.xmarks.com/about/shutdown. Ez omen dute lortu negozio bideragarri bat aurrera eramatea. Antza, jartzen duten publizitatea, dituzten gastuen zati txiki bat ordaintzeko baino ez da heltzen. Une honetan 5 molioi erabiltzaileren mila milioi laster-marka baino gehiago kudeatzen eta sinkronizatzen ditu. Hala ere, aipatutako web orrialde honetan beste alternatiba batzuen berri ematen dute: Firefox Sync http://www.mozilla.com/firefox/sync/, Chrome Sync http://www.google.com/support/chrome/bin/answer.py?answer=165139 eta Windows Live Essentials http://explore.live.com/windows-live-devices-and-sync-program-settings-ui, hauek guztiak doakoak, eta Mobileme http://www.apple.com/mobileme/ erabiltzeko urteko 99$ ordaindu behar dira.

Urr, 08
2010
Internet

Interneten historia

Internet4Internet egunero erabiltzen dugu, eta batzuk konektatuta daude etengabe, etxean, lanean, sakelako telefonoan. Ezinbesteko baliabidea bihurtu da, baina atzera begira, gezurra badirudi ere, ez da pasatu hainbeste denbora, lehenengo enpresak edo entitateak internetera konektatu zirenetik eta are gutxiago lehenego etxebizitzak. Zer esanik ez, egungo tarifa lauak edo etengabeko konexioak, heldu ziren momentua ez dago batere urrun.

ARPANET, Interneten hasierak

Interneten historiaren lehen lerroak 1960. hamarkadan hasi ziren eta J. C. R. Licklider-rek, AEBko fisikari, matematikari eta psikologoak, idatzi zituen. Licklider-rek garai horretan jada, lehenengo sarea garatu baino lehen, aurreikusi zuen pentsamendu-gune erraldoi bat non gizakiek eta makinek elkarrekin lan egiten zuten sarean eta auzolanean gizartearen mesederako.

Ideia horretan oinarrituta ARPANET jaio zen. ARPANET lehenengo ordenagailu saretzat hartzen da. AEBko defentsa sailaren eta unibertsitatearen azpiegituraren bitartez sortu zen 1969an eta 1990 urtera arte Interneteko ardatz nagusia izan zen. Horrela, 1971n 23 ordenagailu zeuden konektatuta ARPANETera, unibertsitateetan eta ikerketa gune ezberdinetan. 1981ean 213 ordenagailu zeuden konektatuta eta kopuru honek handitzen jarraitu zuen, honela, 1983an 500 ordenagailu izatera iritsi ziren. ARPANET ez zen sare hierarkikoa, nodo guztiak ekipotenteak ziren eta ardura berdina zuten sarean.

Posta elektronikoa 1972 urtean asmatu zen eta urte bat beranduago trafikoaren %75 zerbitzu honi zegokion, bistan dago, honezkero zerbitzu honek lortutako arrakasta. FTP 1973an jaio zen ARPANETen fitxategien mugumendua errazteko.

TCP/IP egungo Interneteko oinarria

Interneten historiaren hurrengo inflexio-puntua, TCP/IP protokoloen garapena izan zen, ikerketa urte askoren ostean, 1983an protokoloen diseinua amaitu zen eta gaitu zen. Protokolo hauek arautzen dute egungo ordenagailu sareen diseinua eta garapena. Eta sortzaileen asmoa izan zen bitarteko sendoak sortzea informazioa era fidagarri batean garraiatu ahal izateko ordenagailu sareetan.

Teknologia honen arrakasta puntuetariko bat, ziur aski aurkezteko era izan zen. Izan ere, TCP/IP protokoloen diseinuak banakako txosten irekiak bezala hedatu ziren zientzilari eta ingeniarien artean, era horretan, sortzaileek ez ezik, beste guztiek ere iradokizunak eta iruzkinak egin ahal zituzten hasierako diseinuaren inguruan eta horrela, teknologia hobetu. Protokoloen dokumentazio ireki hau erabiltzen jarraitzen da, RFC edo Request for Comments (Iruzkin eskaerak, euskaraz) dute izena eta zenbaki batekin bereizten dira, dokumentu bakoitza Internet protokolo edo teknologia bakoitzari dagokio. Helbide honetan kontsultatu ahal dira ingelesez: http://www.rfc-editor.org/RFCoverview.html#history. Adibidez, HTTP protokoloaren RFCa, RFC 2616 da eta helbide honetan http://tools.ietf.org/html/rfc2616 ikus daiteke.

Mundu Zabaleko Amarauna, WWW

WWW (World Wide Web) edo web, Mundu Zabaleko Amarauna euskaraz, 1989 urtean jaio zen eta teknologia honen bitartez Interneten dagoen informazio erraldoia lotuta dago, hiperlink deritzonak erabilita. Tim Berners-Lee izan zen asmatzailea eta WWW osatzen duten hiru zutabe diseinatu zituen. Alde batetik, web zerbitzaria, hau da, eskatzaile bati web orrialdeak ematen ddizkion aplikazio bat, eskatzailea, web arakatzailea izaten da. Beste alde batetik, HTML lengoai informatikoa web orrialdeak eraikitzeko eta haien arteko loturak sortzeko erabil daitekeena. Hirugarrenik, HTTP protokoloa, web orrialden transmisiorako nabigatzaile eta zerbitzariaren artean.

1 … 34 35 36 37 38 … 53