Aplikazioak, Apple, kontzeptuak, Mac OS X, Multimedia, tabletak, Ubuntu, Windows

iOS 6-rako ‘Jailbreak untethered’ egiteko mauka berria

Evad3rs taldekoek iragan otsailaren 4an jakinarazi zuten ohar bidez askok itxoiten zuten albistea: Apple gailu guztientzat, haien sistema eragilearen azken bertsioa edo iOS6 askatzen duen programa eskuragarri dagoela sarean. Horretaz baliatuko direnek saihestu ahal izango dute Apple etxeak izenpetu ez dituen aplikazioak instalatzeko haien gailuek izaten duten debekua. Programa horri EvasiOn deitu diote, osatzen duen prozesuaren izenarekin hitz jokoa eginez; kartzela apurtzea (Jailbreak) eta ihesa (evasion).

Hackerrek Appleren azken sistema eragilearen segurtasun hesiak laster gainditu zituzten; baina albistea izan dena da untethered gisa lortzea. Gogoan izan, untethered eran egiten bada jailbreak-a, erabiltzaileak gailua itzali eta piztu ahalko duela, ordenagailu eta iTunesen beharrik gabe. Aldiz, tethered eran egiten bada prozesua, eta gailua itzaltzen bada —bateria barik geratu delako edo nahita itzali delako—berriz ere jailbreak prozesua pasatu beharko zaio ondo ibiltzeko. Astunegia bihurtzen da bigarrena, beraz.

Izugarrizko arrakasta

Iturri batzuen arabera, aurreneko lau egunetan zazpi milioi erabiltzailek egin zuten ekintza haien gailuetan. Hala ere, oraindik aldaketa egiteko zalantzati dagoenarentzat, baliagarri gerta daiteke iOS 6 kaleratu zenean haren berrikuntzei buruz aurreratutakoa: http://zibergela.bitarlan.net/2012/10/05/appleren-gailuetarako-eskura-dago-ios-6/. Edo Jailbreak egitearen onuren eta legezkotasunaren inguruko beste honek anima dezake: http://zibergela.bitarlan.net/2012/11/22/jailbreak-a-appleren-gailuetan/.

EvasiOnekin, orain arteko prozesurik sinpleena egitea lortu dute; aditua izan gabe edonork etxean egiteko modukoa. Egin beharrekoak errazteaz gain, hainbat euskarritara eraman dute eskaintza. Windows, Linux eta Mac sistema duten ordenagailuetan exekutatu ahal diren EvasiOn bertsioak daude erabilgarri. Pauso bakarrean egiten den prozesua da oraingo hau, eta hasi aurretik iOS 6, 6.0.1, 6.0.2 edo 6.1 gailuan ezarrita edukitzea da baldintza bakarra. Jailbreak oro ere software ofizialaren gainean egiten denez, Applek haien gailu zaharkituenak software eguneraketetatik kanpo uzteko ohitura berberak baldintzatzen du. iPhone 5, iPhone 4S, iPhone 4, iPhone 3GS, iPad 4, iPad 3, iPad 2, iPad mini, iPod touch 5, iPod touch 4 eta Apple TV 2 gailuetan osatu liteke, beraz.

EvasiOn 1.2 deskargatzeko jo: http://evasi0n.com/. Ezertan hasi orduko argi izan behar dira honako kontzeptuak: Jailbreak edo kartzela apurtzea ez da terminala liberatzea; EvasiOn erabili arren, terminalak hornitzaile berdinera lotuta jarraituko du.

Prozesua pausoz pauso

Hasteko eta behin, iTunes bitartez norbere gailuaren pasahitzik gabeko segurtasun kopia bat egitea gomendatzen da. Horrela, evasiOn erabiltzearen prozesuan okerren bat gertatuko balitz, leheneratu ahal izango da gailua. Badaezpada, pantailaren blokeoa kenduta izatea komeni da, horrekin arazoak izan daitezkeelako. Logikoa denez, bateria gutxirekin ere ez hasi ezertan; prozesuaren erdian itzaltzea hondamendia bailitzateke.

Ondorengo pausoak eman behar dira prozesua ondo egiteko: 1. Begiratu zein iOS bertsio darabilzun. Begiratu Settings/General/About/Version ataka horretarako. iOS 6.1 edukitzea hoberena da, bestela, ordenagailuko iTunes bidez konektatu eta bertsioa berritzeko mezuari baietz esan. Lehendik Jailbreak eginda duenak, litekeena da prozesu horren azkenean akats mezu bat jasotzea; ez egin kasurik, eta berriz eman iTuneseko Restore and Upg rade aukeran. 2. Ireki EvasiOn 1.2. Windowseko bertsioaren kasuan, administrari gisa ireki. 3. Konektatu gailua, eta jarraian itxi iTunes. EvasiOn-ek hauteman ostean, Jailbreak botoia gaituko du. 4. Botoiari eman, eta egoera barra bete arte itxaron. 5. Bukatu ostean, gailua desblokeatzeko adieraziko du. Ondoren, aplikazio berri gisa agertuko den Jailbreak izeneko ikonoa zanpatu beharko da bertan (behin). 6. Prozesuak bukatu arte itxarotea besterik ez da falta. Gailua behin baino gehiagotan berrabiaraziko da bakarrik, eta desblokeatzeko pantaila erakutsiz amaituko da guztia.

Antza denez, azken pausoak 5 minuturik ez luke iraun beharko; horrela balitz, EvasiOn itxi daiteke eta berriz abiarazi. Kasu honetan, gailua ere berrabiarazi beharko litzateke: Power + Home botoiak sakatuta edukita (pizteko goikoa eta pantailaren behealdekoa, bestea). Berriz ere, 3. pausora itzuli beharko litzateke, kasu honetan.

Bestela, gailuaren mahai gainean Cydia izeneko biltegiak instalatuta behar luke, Applekoek baimendu gabeko aplikazioen denda. App Store-ren baliokidea da, baina kode irekiko aplikazioduna. Horrela, untethered erako askapena egin dela ziurtatu (itzali eta piztu ondoren Cydiak hor jarraitzen duela ikusita) eta norbere datuak gordetzen dituen segurtasun kopia —iTunes erabilita beste behin ere— berreskuratuta bukatzen da tailer hau.

Ofimatika, Software Librea

Berrikuntza ugarirekin kaleratu dute LibreOffice 4.0 ofimatika ‘suite’ berria

Berrikuntza interesgarri askorekin iritsi da LibreOffice kode irekiko bulegotikako pakete berria. OpenOffice suite-a Oraclek erosi zuenetik, horren garapenean pairatzen ari zen utzikeria gainditzeko proiektua da LibreOffice, The Document Foundation komunitateak bultzatua. Azken bertsio egonkorra da hau: kode garbiagoa eta arinagoa, hobetutako ezaugarri multzoa, beste formatu berriekin bateragarria (Microsoft Visio edo Office 2007 eta ondorengoekin), pluralagoa eta integratzaileagoa den programa multzo gisa aurkeztu dute.

Berrikuntza deigarrienen artean daude aurrerantzean Libreofficeko dokumentuak hodeian sinkronizatzeko aukera, (CMIS protokoloa erabilita, alfresco.com eta antzeko atarietan erabilgarria) eta Androiderako aplikazio bat estreinatu dutela —Remote Control App for Android—, norbere telefonoa aurkezpenetako urrutiko aginte gisa erabiltzeko.

Ohiko legez, guztiz euskaratuta dago, eta esan gabe doa doakoa dela deskarga; bestalde, badago aukerarik dohaintza bidez laguntzeko: http://www.libreoffice.org/download/.

Hardware, kontzeptuak

Intel prozesadorea barruan

Gaztetxoak beldurtzeko esaeren kutsua dauka Intel inside edo Intel ordenagailu barruan dioen leloak. PC bat inoiz erabili duenarentzat ezaguna, maiz erabiltzeko beharra edo gogoa dutenentzat subliminala, Intel etxekoek x86 arkitekturadun prozesadoreekin marka ezarri dute historian. Beste ekoizle guztiekin lehian gailenduz, merkatuan nagusitu, eta etxeetako nahiz enpresa munduko ordenagailu gehienen kalkulu arduradun bihurtu dira ondoz ondoko x86 Intel prozesadore kateak.

Esan gabe doa ordenagailuaren ataza guztietarako ezinbesteko elementua dela prozesadorea; haren burmuina, alegia. Konputagailuaren programetan dauden aginduak interpretatu eta datuak prozesatzen ditu. Egun hedatuena den prozesadorearen aurretik beste batzuk izan ziren. Gaurko informazioaren gizartearen oinarriak finkatu zituzten horiek.

Prozesadore aitzindariak

Mugarria izan zen lehendabiziko makina programagarria, Joseph Marie Jacquard frantziarraren makina ehungilea izan zen, 1801. urtekoa. Eginbeharrak automatizatzen aurrena izan ez arren, lehena izan zen hainbat patroiri jarraitzeko gaitasuna zeukana. Txartel zulatuak erabiltzen zituen mekanismoak, ehunaren gainean hainbat patroi josteko. Marka da, beraz; kontuan hartzen bada txartel zulodunen sistema berregingo zutela egungo prozesadore modernoetarako euskarri gisa, 150 urte geroago.

Industria Iraultzaren ondoren, herrialde boteretsuenek liskarra usaindu zuten luze gabe, eta informazio kopuru handiak arin tratatzeko balioko zuen teknologia garatzeari ekin zioten. Informazio hori etsaiari lapurtu eta deszifratzea edo norbere iturriak ezkutuan aliatuari iritsaraztea zen xedea. Horrela, informazioa formatu batean gorde eta egitura batean antolatzeko prestaketak egin beharko ziren, geroago aztertzeko.

Horrela, egun balizkoa den Von Neumann egitura jaio zen 1945. urtean. Era horretara lortzen da makinak ondoz ondoko agindu zerrenda bati erantzutea. Hiru oinarrizko elementu behar ditu: kalkuluak egingo dituen unitatea edo prozesadorea, informazioa gordeko duen euskarria edo memoria, eta erabiltzailearekin komunikatzeko sarrera/irteera gailuak.

Hasierako ordenagailu haiek hainbat gela betetzen zituzten, eta aldi berean lan egin behar zuten langile asko behar zituzten egoki funtzionatzeko. Unibertsitate gutxi batzuen eta armaden altxorrak ziren; etxeetan erabat ezezagunak, hortaz. Horietako bat ENIAC izenekoa zen, zeinek 27 tonako eta 167 metroko azaleran 6.000 erreten zituen, langileek eskuz abiarazi behar zituztenak. 160 kilowatt potentzia behar zuen segundoko 5.000 batuketa edo 357 biderketa egiteko, Wikipedian irakur daitekeenez.

Hutseko balbulak oinarri izateagatik, lehen belaunaldi horrek gabeziak zituen datuen fidagarritasunean eta iraunkortasunean. Ondorengo jauzia nabarmena izan zen, beraz: transistoreak, biltegiratze magnetikoa (disko gogorrak) eta aurreneko sistema eragileak agertu ziren. Kontu horietan lanean denbora zeraman IBM etxeak ordurako, eta garai bakoitzari dagokion testuinguruan, inoiz kaleratu den gailurik aurreratuena plazaratu zuen orduan: IBM 7090, historiako lehen transistoredun prozesatzeko unitatea.

Intel x86 prozesadoreak

1971. urtean lehenengo prozesadore komertziala kaleratu zuen Intelek, 4004-a. Hasieran kalkulagailuetan erabiltzeko zena ondoren etorriko ziren prozesadoreen abiapuntua bilakatu zen. Hala, 1979an Intel 8088 kaleratu arte ez zuten asmatu benetako mahai gaineko ordenagailu batentzat prozesu unitatea jendartera aurkezten. IBM izan zuten bidelagun marka horretan.

x86 arkitektura asmatu zen horrela, informazioaren gizartea eta haren hedakuntza ulertzeko ezinbesteko mugarria dena. Horren ostean iritsiko zen IBMren PC edo mahai gaineko ordenagailuen eztanda: 1990eko hamarkadara arte irtengo ziren elkarren segidan i186, i286, i386 eta i486 ordenagailu prozesadoredunak, eta etxeetara iristen hasi ziren. 1993an egun ezagunak diren Pentium izenera lotu zen Intel. Azken urteetan, eraginkortasunean (Intel Atom seriea) eta prozesadorean irudi txartela integratuta dakarten txipen garapenean dabiltza buru-belarri lanean.

ARM prozesadoreak lehiakide berriak

Urteen poderioz, x86 txipek erakutsi dute errendimendu aldetik oso boteretsuak diren prozesadore multzoa direla. Baina berriki, ARM arkitekturarekin alderatuta, kontsumo handia daukatela erakutsi da. Horiek tableten eta netbook-en merkatuan indartsu sartu dira, gailu txikietarako merkeagoak eta eraginkorrak diren alternatiba gisa. Ordenagailua erosteko garaian, beraz, asko dira ARM aukeraren alde egiten hasitakoak. Hala ere, uste horien aurka ikerketa batzuk argitaratzen hasi dira, eta horien arabera, Intelen Atom txip txikienak ARM arkitekturako baliokideen energia gastuak hobetzen ditu. Argi dago erabiltzailea izango dela lehia horretako onuradun nagusia.