Interneten edukiak elikatzeko baliabideen artean, ezagunenak blogak dira. Baliabide hauen bitartez, norbanakoak, elkarteak edo enpresak artikulu eta sarrera ezberdinak argitaratzen joan daitezke. Orokorrean artikulu edo sarrera bakoitzak pertsona bakarrak idazten du.
Wikiak, ordea, elkarlanerako eta informazioa, dokumentuak edo web orrialdeak taldean sortzeko eta elikatzeko pentsatuta dagoen baliabidea da. Beraz, oso baliabide aproposa da auzolanerako eta informazioa taldean eta elkarlanean sortzeko eta mantentzeko.
Zer da wiki bat
Wiki hitza hawaiieratik dator, wiki wiki esamoldetik; arin-arin esan nahi du euskaraz. Ward Cunningham izan zen wiki sistema batean oinarritzen zen lehenengo webgunearen sortzailea. Hala, bada, wiki sistema batekin, hainbat erabiltzailek era erraz eta azkar batean sortu, aldatu eta ezabatu ditzakete loturak eta testua formatuarekin elkarlanean. Horretarako nabigatzailea eta sare konexioa baino ez da beharrezkoa. Gainera, wikietan erraz berreskura daitezke eduki ezberdinen lehengo bertsioak eta bertsio zaharrak. Dokumentu edo orrialde bakoitzean egin diren aldaketen historikoa gordetzen delako.
Wiki sistemak maila guztietan dira erabilgarriak auzolanean informazioa kudeatzeko, enpresentzat zein elkarteentzat. Esaterako, dokumentu bakarra adosteko eta lantaldean idazteko edo enpresaren ezagutza kudeatzeko erabil daiteke.
Wikipedia, wiki adibiderik nabarmenena
Wikipedia wikien emaitza nabarmenetariko bat da. Wikipedia entziklopedia eleaniztuna da, Interneten kontsulta daiteke eta, beste web entziklopediak ez bezala, auzolanean osatzen da; hau da, edonork sor dezake artikulu bat, edo jada dagoen bat osatu, nahi duen hizkuntzan. Wiki aplikazio erraldoia dela esan liteke, hori delako artikuluak idazteko eta osatzeko era, eta hitz horretatik hartu du izena. Gaur egun, ospe handiko entziklopedia bilakatu da Interneten, eta oso erabilia da. Hau da euskarazko wikipediaren helbidea: http://eu.wikipedia.org/ da.
Wikiak sortzeko baliabideak
Baliabide ezberdinak daude wikiak debalde sortu ahal izateko. Batzuk, doako zerbitzuak dira nahi duenak wikia on-line sortu ahal izateko eta beste batzuk dira aplikazio libreak Interneteko ostatze zerbitzu propio batean edo intranet pribatu batean instalatu eta inplementatu ahal izateko. Edozein kasutan sortzen diren wikiak publikoak izan ahal dira (edonork ikusteko eta soilik baimena dutenek elikatzeko) edo pribatuak (soilik ikusi eta elikatu ahal dituzte baimenak dituzten erabiltzaileek). Horrela, wikia nahi den bezain itxia edo irekia izan daiteke. Adibidez, Interneten aurkitu daitezke guztiz irekiak diren wikiak non edozein erabiltzailek ikusi eta elikatu dezaketen edo oso itxiak, non soilik baimena duten erabiltzaile batzuek ikusi eta editatu dezaketen.
Wikia on-line sortzea oso erraza da eta ez du behar inolako azpiegiturarik, nabigatzailea eta Internet konexioa baino ez. Web zerbitzu hauen artean oso ezaguna da Wikispaces http://www.wikispaces.com. Honen bitartez oso era erraz batean kudeatu ahal da wiki bat. Bi aukera eskaintzen ditu, bat doakoa norbanakoentzat, elkarteentzat edo ikasleentzat eta beste bat ordainpekoa enpresentzat. Wikispaces bezala, beste zerbitzu batzuk ere badaude wikiak sortzeko, adibidez Wikia: http://www.wikia.com, XWiki http://www.xwiki.com edo Writeboard http://writeboard.com/, Google Docs bera ere uler daiteke Wiki filosofiatik, zeren eta dokumentuak partekatu ahal baitira, lantaldean osatu eta aldaketen historikoa gordetzen baita.
Wikia nork bere zerbitzarian edo intranetean eratu nahi izanez gero aukera ugari ere badaude. PHPWiki http://phpwiki.sourceforge.net/ , adibidez PHPz garatuta dago eta hainbat datu base ezberdinekin ibili ahal da; DokuWiki http://www.dokuwiki.org ere oso ezaguna da, gainera azken honek ez du behar datu baserik testu fitxategiak baino ez ditu erabiltzen, aurrekoa bezala PHPz garatuta dago. Beste programazio lengoaietarako ere alternatibak daude: MoinMoin http://moinmo.in/ Python-ez garatuta dago, OpenWiking ASP-z, eta aintzinetariko bat, UseModWiki Perl-ez garatuta dago.
Orain arte Twiterrek egindako bideari begirada bat botako diogu. 2006. urtean sortu zuen Jack Dorseyk Twitter, San Franciscon, Ameriketako Estatu Batuetan. Interneteko SMS zerbitzu gisa da ezaguna, eta urtetik urtera erabiltzaile gehiago bereganatu ditu: 190 bat miloi inguru erabiltzaile 2011. urtearen hasieran.
