Web 2.0 eta sare sozialekin, Interneten datu pribatuak jartzeko gero eta ohitura handiago dago Internet erabiltzaileen artean. Hala ere, datu pribatuen arazoa ez da gauza berria Interneten. Guztien arteko amarauna osatzen hasi zenetik, beti egon dira txat gelak, Messenger bezalako berehalako mezularitza aplikazioak eta posta elektroniko masiboak. Honela, Interneten diharduten datu pribatu ebasleak baliabide hauetaz baliatzen joan dira. Datu pribatu horiek nahita edo jakinda uzten du sarean Internet erabiltzaileak, baina honi gehitu behar zaizkio, konturatu gabe uzten duen informazio arrastoak eta era eskuragarri batean garraiatzen den informazioa. Gai honetaz, erabiltzaile asko ez dira arduratzen eta beste asko izugarri arduratzen dira. Printzipioz, oreka bilatu behar da, ez hain gutxi, ez hainbeste. Esaterako, badirela hamarkadak eta hamarkadak bakoitzaren telefonoa eta helbidea argitaratzen dira gida publikoetan eta gida hauek etxez etxe banatzen dira. Gida horiek Internet baino etxe eta pertsona gehiagoetara heltzen dira, esaterako. Eta datu horiek lehenetsita argitaratzen dira, erabiltzaileak ez argitaratzea eskatu ezik.
Izan ere, beste batzuetan esan den bezala, Internet ez da aparteko mundu bat gaizkile gehiago edo gutxiagorekin, baliabide bat besterik ez da eta bertan mugitzen diren pertsonak gizartearen isla bat baino ez dira.
Hala, bada, norbera kontziente izan behar da Interneten argitaratzen dituen datuekin eta publikoki argitaratzen ari dela jakin behar du, nahiz eta sare sozial batean izan. Kontutan hartu behar da pribatutasun baimenak edo irizpideak agian ez daudela ondo konfiguratuta eta sare sozialtzat hartzen dituen webgune batzuk, Twitter, esaterako, ez dira sare sozialak, jarraitzaileak egon arren, microblogging webguneak dira. Beraz, Twitter bezalako webguneetan argitaratzen dena edonork ikusi ahal du, jarraitzailea izan ala ez, Twitter porfilaren helbidea baino ez da jarri behar.
Honez gain, ondo legoke txat geletan, sare sozialetan eta berehalako mezularitza aplikazioetan nolabait ziurtatzea kontaktu bezala edo lagun bezala gehitu dugun hori, benetan, laguna edo ezaguna dela. Hau, batez ere, nerabeen kasuan bereziki garrantzitsua da.
Facebooken pribatutasuna konfiguratu
Facebookek esaterako, pribatutasunaren ezarpenak konfiguratzea ahalbidetzen du eta zehaztu daiteke informazio bakoitzak nork ikusi ahal duen eta nork ez. Horretarako, Facebook-en saioa hasten denean, goiko barran, eskuman, Hasiera, Profila eta Kontua aukerak daude. Ba, Kontua aukerari sakatzen bazaio, azpimenu bat agertuko da eta hor Pribatutasun ezarpenak aukeran klik egin behar da. Hor, zehaztu ahal da norberaren datuak denek, lagunen lagunek edo lagunek bakarrik ikusiko duten. Bestela, konfigurazio gomendatua edo pertsonalizatua aukeratu ahal da, datu batzuei emateko pribatutasun gehiago edo gutxiago eta ez guztiei berdina, azken aukera hau izan liteke egokiena.
Posta masiboak, helbide elektroniko lapurren altxorra
Era masiboan, kontaktu guztiei bidaltzen diren posta elektronikoak kate bati jarraituta, oso erakargarriak dira helbide elektroniko lapurrentzat. Izan ere, askotan, helbide kopuru handia bildu nahi duten hauek abiarazitako kateak dira. Helbide elektroniko horiek, gero SPAMa bidaltzeko erabili ohi dira. Hala, bada, kate horiei ez jarraitzea gomendatzen da edo jarraituz gero, bidaltzea kontaktuei helbide elektronikoak ezkutatuz, kopia ezkutuan edo BCC eremuan, alegia.
Era pribatuan nabigatu
Internetera konektatutakoan, ordenagailua eta Interneteko zerbitzariaren artean garraiatzen den informazioa zifratu gabe joaten da. Horrenbestez, informazio hau irakurgarria eta ulergarria da bai garraiatzen den bitartekoaren bitartez, are gehiago wi-fia bada; bai artekarien bitartez, proxyak, sare lokala edo bai Internet hornitzailearen bitartez.
Beraz, informazioa garrantzitsua edo bereziki pribatua bada, zifratuta joango dela ziurtatu behar da. Alde batetik, webgune batean sartu behar den informazio pribatua korapilatsua denean, diru kontuak, on-line erosketak edo pasahitzak esaterako, ezinbestekoa da webgune horrek eskaintzea bide seguru bat informazio hori zifratuta bidaltzeko eta gainera ziurtatzeko webgune horren atzean esaten den entitatea dagoela. Informazio zifratua bidaltzen denean nabigatzaileek era ezberdinetan jakinarazten dio erabiltzaileari, helbide barra kolorez aldatuz edo giltzarrapo baten bidez, edo besterik gabe, helbidean ikusi ahal da “https://” “http://” s gabe ikusi beharrean. Webgunea zifratuta badago baina ez badauka nortasun ziurtagiririk, nabigatzaileak ohartaraziko du eta galdetuko dio erabiltzaileari dena dela sartu nahi duen.
Wi-fia erabiliz gero, konexioa WPA edo WPA2 protokoloen bitartez zifratuta garraiatzen dela baieztatzea ezinbestekoa da. Wi-fi publiko bat erabiliz gero, hobe datu garrantzitsurik ez bidaltzea.
Azkenik, aipatu beharra dago, Interneten nabigatzen denean erabiltzen den ordenagailuan edo gailu digitalean datu asko uzten direla, pasahitzak, formularioetan sartzen den informazioa, cookieak, eta abar. Nabigatzaile askok eskaintzen dute informazio hau ezabatzeko aukera edo era pribatuan nabigatzeko aukera. Beraz, leku publiko batean edo norberaren ordenagailua erabiltzen ez denean aukera hauek erabiltzea oso komenigarria da. Firefox-en menu nagusian, Tresnak atalean daude aukera hauek, eta Internet Explorerren “Segurtasuna” aukeran.
2009ko maiatzaren amaieran Googlek Google Wave proiektua aurkeztu zuen. Interneteko erraldoiak proiektu hau komunikazio baliabideetan iraultzailea izango zela iragarri zuen. Baina denbora pasatu da eta hasierako eztandaren uhina makaltzen eta makaltzen joan da. Aspaldi ez zen berririk entzuten, sorreran hainbesteko oihartzuna izan zuen proiektu horretaz. Azken albistea ez zen ona izan, Googlek adierazten du bertan behera utziko duela garapena proiektu independente bezala, urtearen amaierara arte zabalik mantenduko bada ere. Gainera, proiektuaren iturburu kodea irekia izango da, bestelako garatzaileek ere aurrera jarraitu ahal izateko egindako lanetik aurrera. Googlek berak ere ez du baztertzen garatutakoaren zati batzuez baliatzea beste proiektuetan. Baina, azken finean, non gelditu da iragarritako komunikazioaren eta elkarlanaren iraultza hori eta hainbesteko oihartzuna. Proiektuaz baliatu diren erabiltzaileak, hasiera batean pozik azaldu dira proiektuarekin, orduan zein izan da porrotaren zergatia. Nire uste apalean, porrotaren zio bat izan da hasiera batetik ez dela guztiz irekia izan erabiltzaile guztientzat. Hasiera batean, erabiltzaile gutxi batzuei gonbidatu zitzaien erabiltzera, eta gonbidapenen bitartez, uhina hedatzen joan zen baina ez bizirauteko abiadura nahikoarekin. Azkenean, denborarekin, proiektua eta hasierako eztanda hori ahultzen eta ahazten joan dira erabiltzaileen artean. Izan ere, horrelako komunikazio baliabideek indarra oso lotuta dago erabiltzaile kopuruarekin eta norberaren ezagunak eta kontaktuak egotearekin.
Ordenagailuak eta tramankulu digitalak baliabide aproposak dira norberaren bizitza, lana, edo azken finean, egunerokotasuna antolatzeko. Agendak, egutegiak, kontaktuak, helbideak, telefonoak eta beste hainbat kontu ordenagailuetan edo sakelako telefonoetan gordetzen ditugu. Hauetaz gain, lan arloan edo arlo pertsonalean burua zereginez josita daukagu. Eta azkenean, beti ahazten da baten bat edo beranduegi gogoratzen da.
