Interneten era seguru batean nabigatzeko jarraibide batzuk

internet2Egun, ia edozein erabiltzailek Interneterako sarbidea du etxean edota lanean. Gainera, Interneteko konexio gehien-gehienak banda zabalekoak dira eta ordenagailua pizten den unetik ematen dira. Honez gain, ordenagailu eramangarriak eta ultraeramangarriak asko hedatu dira eta beraz, etxetik zein lanetik at ere posiblea da Internetera konektatzea.

Hedapena honekin batera, arriskuak ere zabaldu dira eta azpijokokoak ere hobetu dira. Honek ez du esan nahi Internet ez dela erabili behar edo era mugatu batean erabili behar dela, jakina, soilik jarraibide batzuk kontutan hartu behar direla Interneten aritzen denean.

Izan ere, Interneten era seguru batean aritzeko, ez da neurri konplexurik jarraitu edo informatika ezagutza asko eduki behar, bizitzan aritzeko bezala, sen ona da jarraibiderik errazena eta onena kasu askotan. Hala ere, ondo dago jakitea jarraipen erraz batzuk seguruago nabigatzeko amaraunean.

Aplikazioak deskargatzeko orduan

Doako aplikazio asko aurkitu ahal dira Interneten norberaren behar informatikoak asetzeko, baina aplikazioen artean ere badaude birusak eta funtzio ezkutuak egikaritzen dituzten aplikazioak. Horregatik, aplikazioak jaisteko orduan, oso gomendagarria da webgune ofizialetatik deskargatzea beste webguneetatik deskargatu beharrean. Beste webgune batetik deskargatzen bada, webgune ezaguna eta ospe onarekin izan beharko litzateke.

Pasahitz egokiak

Pasahitz egokiak erabiltzea oso garrantzitsua da. Gaur egun Interneten norbanakoen eta enpresen informazio asko dago, publikoa nahiz pribatua. Pasahitz ahulekin, informazio hori arriskuan dago norbaitek informazio hori ikus lezakeelako, baina ikusteaz gain alda edo ezaba lezakeelako. Gainera, gaur egungo sare sozialen hedapenarekin norbaitek ordezkatu ahal izango luke erabiltzaile baten nortasun digitala bere pasahitza edo pasahitzak asmatzen baditu. Horrenbestez, oso egokia da gune ezberdinetan pasahitz ezberdinak erabiltzea, horrela, batean pasahitza lapurtuz gero, beste guneak babestuta geldituko lirateke. Zibergela atalaren aurreko ale batean pasahitzei buruzko gaia jorratu zen, hona hemen lotura: http://zibergela.bitarlan.net/2009/12/03/pasahitz-indartsuak-asmatu/

Sistema eta aplikazioak eguneratuta mantendu

Sistema eragile eta aplikazio gehien-gehienetan noizbehinkako eguneraketak argitaratzen dira. Sistemak edo aplikazioak berak jakinarazten dio erabiltzaileari eguneraketak daudela honek instala ditzan. Eguneraketa hauetan askotan segurtasun arazoak zuzentzen dituzte, beraz, oso garrantzitsua da eguneraketa hauek instalatzea eta sistema eragilea zein aplikazioak eguneratuta mantentzea.

Segurtasun softwarea edo hardwarea

Sistema batzuk beste batzuk baino seguruagoak direla esan daiteke, adibidez, askoz malware gutxiago garatzen da sistema eragile batzuetarako edo sisteman datozen lehenetsitako aukerak zein sistemaren arkitektura seguruagoak izan daitezke. Alabaina, segurtasun neurri eginkorrak hartu behar dira sistema eragile guztietan. Neurri horietariko bat antibirus aplikazio bat instalatzea zain daiteke, esate baterako. Antibirus instalatzeko orduan ordainpeko eta doako antibirus anitz daude aukeratzeko. Zibergela atalaren aurreko ale batean doako antibirus zerrenda bat eskaini zen, hona hemen lotura: http://zibergela.bitarlan.net/2010/01/07/malware-aurkako-babesa-eta-doako-antibirusak/.

Suebaki edo Firewall bat ere oso komenigarria da kanpotik norberaren ordenagailurako sarbideak saihesteko. Suebaki hori izan ahal da sistemarekin batera datorren gehigarri bat, aparteko aplikazio bat edo Internet eta sare lokal edo ordenagailuaren artean dagoen gailu bat. Batzuetan, Interneterako kablea modem batera konektatzen da baina askotan, bulegoetan edo etxeetan Internet kablea router batera konektatzen da zuzenean, batez ere banda zabaleko Interneta edukiz gero. Horietariko router askok suebaki bat integratuta ekartzen dute eta lehenetsita konfiguratuta etortzen da kanpotik datozen konexioak ez onartzeko.

Posta elektronikoarekin eta loturekin ere kontuz

Posta elektronikoak irekitzeko orduan sen ona erabili behar da, ezagunen postak ireki behar dira soilik edo ezezagunen postak badira, postaren gaia begiratu behar da hizkuntza eta logikoa den aztertzeko. Bidaltzailea ezaguna denean, postaren gaia ere begiratu behar da zeren eta malware askok bidaltzen baitituzte posta elektronikoak erabiltzailearen kontaktuen helbideekin.

Bestetik, posta elektronikoetan zein Interneten nabigatzen dauden loturetan komenigarria da benetako helbidea zein den ikustea, hori nabigatzailea edo posta aplikazioaren estatu barran ikusten da sagua loturaren gainean kokatzen denean. Izan ere, erabiltzaileak irakurtzen duen testuan etorri ahal da idatzita helbide bat baina helburua benetan beste bat izan. Horrela ematen dira, adibidez phising eraso asko.

Utzi erantzuna

Zure e-posta helbidea ez da argitaratuko. Beharrezko eremuak * markatuta daude


*

Ondorengo XHTML etiketa eta atributuak erabil ditzakezu: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <strike> <strong>