Gaurko Zibergelan, atzera begira jarriko gara; MS-DOS (MicroSoft Disk Operating System) izango dugu hizpide, gutako askorentzat aspaldiko ezagun zaharra, informatikan eman genituen lehen pausoen lekuko izan zena. MS-DOS Microsoft enpresak x86 arkitektura zuten ordenagailuentzat sortutako sistema eragilea izan zen; 80ko hamarkada osoan eta 90eko hamarkadaren erdira arte, izugarrizko arrakasta izan zuen sistema eragileak. IBM PC ordenagailuetan erruz erabili zen Microsoft Windows 95 eta gisako sistema eragileak plazaratu ziren arte, hau da, interfaze grafikodun sistema eragileak hedatzen hasi ziren arte.
MS-DOSen historia estuki lotua dago IBM PC makinaren bilakaerarekin. 30 urtetik gora ditu gaur egun PC izenez ezagutzen den ordenagailu arkitektura horrek, eta MS-DOS izan zen PC hauek hasiera batean zerabilten CP/M sistema eragilea ordeztu zuen sistema eragile berria.
IBMko ordezkariak Microsoft izena zuen Seattleko enpresa batekin batzartu ziren, CP/M sistema eragilearen garatzaileak zirelakoan; Bill Gatesekin batzartu eta gero, garatzailez erratu zirela konturatuta, Digital Research enpresarekin jarri ziren harremanetan, CP/M sistema eragilea benetan garatu zuen enpresarekin. Ditigal Researchekiko negoziazioek IBMk nahi zuen baino luzeago jotzen zutenez, Gatesengana jo zuen IBMk atzera ere, eta azken horri IBM PC makinan erabiliko zen sistema eragile bat garatzeko eskatu zion.
Gatesek enpresa gizon aparta zela erakutsi zuen; esku artean ezer izan gabe ere, IBMri CP/M sistema eragilea gaindituko zuen produktu berri bat eskaini zion, eta ez hori bakarrik: sistema eragilea IBMri saldu beharrean, lizentzia sistema bat adostu zuen IBMrekin; Microsoftek diru kopuru jakin bat jasoko zuen IBMk MS-DOS zeraman ordenagailu bakoitza saltzen zuen bakoitzean. IBMk bere makinak saltzea zuen xede, eta ez zion softwarearen gaiari garrantzi handirik eman; horrela, Gatesek egindako proposamena onartu zuen.
Microsoftek ez zuenez berak garatutako inongo sistema eragilerik, 50.000 dolar ordainduta, Seattle Computer Products-ek garatutako QDOS sistema eragilea erosi zuen. Tim Paterson zen sistema eragile horren garatzailea, eta CP/M sistemaren kopiatzat jotzen zen. QDOS erabili zuen Microsoftek IBMk eskatutako sistema eragilea garatzeko, eta, 1981. urtean, proiektua amaitu zutenean, sistema berria MS-DOS moduan berrizendatu zuten. IBM PC ordenagailuetan instalatzen hasi zenean, PC DOS izenez ere ezagutu zen.
MS-DOSen ezaugarriak
1981. urteko uztailan plazaratu zen MS-DOS sistemaren lehen bertsioak 16Kb RAM erabil zitzakeen —gaur egun erabiltzen dugun gigabytetan jarrita, 0.000015 gigabyte—, 160Kb gordetzeko gai ziren bost hazbete eta laurdeneko alde bakarreko disko flexibleak irakurri eta idazten zituen, eta, azkenik, 22 agindu (DIR, COPY, FORMAT…) eskaintzen zituen interprete xume bat, COMMAND.COM bezala ezagutzen zena.
IBM PC ordenagailuen arkitekturaren ezaugarrietako bat arkitektura irekia izatea da. IBMk hasierako diseinuen plano, eskuliburu, eskema eta dokumentazio zabala plazaratu zuen, eta edonork bere sistemarekin lan egin zezakeen hardwarea diseinatu eta sortzeko baimen guztiak eman zituen. Hori horrela izanik, hainbat ordenagailu enpresa ekoizlek IBM PC horren klonikoak ziren ordenagailuak sortzeari ekin zioten, eta, IBMk bezala, Microsoften sistema eragilea txertatu zuten euren makinetan. Microsoften lizentziak erosi zituzten, eta, horrela, Gatesen enpresak izugarrizko dirutza egin zuen.
MS-DOS 1981. urtetik 2000. urteraino garatu zen, eta 8.0 bertsioa izan zen Microsoft Windows Millenium Editionen txertatu zen MS-DOSen azken bertsioa. Hogei urteko ibilaldi horretan, hasierako sistemari etengabeko funtzionaltasunak erantsi zitzaizkion: MS-DOS 2.0 (1983) bertsioan disko gogorren euskarria garatu zen, 2.11 bertsioan sarean lan egiteko aukera, eta lehen antibirusa 1993. urtean agertu zen 6.22 bertsioan. MS-DOSen azken bertsioak Windowsen txertatu ziren; hots, Windows 95, Windows 98 eta Windows Me-en.
FreeDOS, nostalgikoentzat
FreeDOS da MS-DOS sistema erabili nahi dutenentzat eskura duten alternatiba librea, hardware zaharrenetan eta egungo makinetan instala daitekeena, eta nahi bada, modu birtualizatuan instalatzea ere posible da. Garai batean izugarri arrakastatsu egin ziren Wolfenstein, Doom eta era horretako jokoak berriz ere gozatzeko aukera paregabea izan daiteke.
