Denbora pasa ahala, Internetek ekarri duen oso lorpen garrantzitsu bat, jakintza kolektibo bat eratzea izan da, arlo-anitza, kultur-anitza eta eleanitza. Jakintza hau etengabe eguneratuta egoten da, kasu batzuetan ia-ia denbora errealean, web 2.0 baliabideei esker, blogak, wikiak, foroak, hau da, erabiltzaileek parte hartzea ahalbidetzen duten baliabideak. Honen ondorioz, neurri batean, liburu potoloek osatutako entziklopediak, atlasak eta bestelako formatuak zaharkituta gelditu dira. Izan ere, egun, informazioa eta datuak bilatzea, arinagoa da Internet bilatzaile batera joatea, oso eguneratuta egoten da, askotan bakoitzaren hizkuntzan, eta onena, batzuetan, informazio hori osatzea edo beste bat sortzea posiblea da. Beraz, edonor izan daiteke jakintza sortzailea, ohiko liburuetan ez bezala.

Wikipedia

Gai honi hartuta, zaila da Wikipedia ez etortzea burura, gainera, nork ez du ezagutzen entziklopedia askea dagoeneko. Izan ere, erraldoia da jada on-line entziklopedia hau, doakoa eta elkarlanean elikatua. Hiru milioi artikulu baino gehiago ditu ingelesezko edizioak, gaztelerazkoak 500.000 baino gehiago, frantsesezkoak 800.000 baino gehiago eta euskarazkoak ia 46.000 artikulu jada. 271 hizkuntzatan dago eta hizkuntza guztiek 14 milioi artikulu baino gehiago osatzen dituzte, hara hor datu guztiak: http://meta.wikimedia.org/wiki/List_of_Wikipedias. Britainiar Entziklopediak berak konpetentzia garrantzitsutzat jotzen du Wikipedia. Ez hori soilik, hain zuzen ere, Britainiar Entziklopediari, Wikipediaren artikuluren baten edukia kopiatzea ere leporatu zaio. Arestian esan den bezala, doakoa da entziklopedia hau eta edozein artikulu eskuragai dago edonork irakurtzeko. Baina, hori baino, on-line entziklopediaren garrantzirik handiena da edonork ere elika dezakeela, alegia, nornahi bihurtu ahal da entziklopedia idazle. Izan ere, entziklopedia hau wiki sisteman oinarrituta dago, sistema honek, ahalbidetzen du baimendutako erabiltzaileek edo kasu honetan bezala, erabiltzaile guztiek, artikuluak osatzea edo sortzea artikulu berriak. Artikulu baten aldaketa bakoitza, historiko batean gordetzen da, horrela, aldaketa ez zuzen edo ez zehatz bat egonez gero, berreskuratu daiteke aurreko kopia. Jende askok mesfidantza dauka sistema honetan, baina wiki sistema hau, asko erabiltzen da dokumentuak, txostenak eta informazioa orokorrean elkarlanean garatzeko. Gainera, oso komunitate handia dago atzetik eta oso eguneratuta egoteaz gain, edozein akatsa egonez gero ere arin aurkitzen da.

Wikipedia: http://wikipedia.org/

Wikipedia euskaraz: http://eu.wikipedia.org/wiki/Azala

Wikimedia proiektu nagusia

Wikipedia ezagunena izan arren, proiektu handiago baten atal bat da. Wikimedia du izena proiektu erraldoi honek: http://www.wikimedia.org/ eta Wikipedia bezala, beste hainbat proiektu dauzka jakintza jasotzeko eta emateko, nahi izanez gero. Halaber, wiki filosofian ere oinarrituta daude. Wiktionary , esaterako, hiztegi bat da. Proiektu honen web gune orokorra hau da: http://wiktionary.org/ eta euskarazko bertsioa hau: http://eu.wiktionary.org. Wikiquote, esaera eta aipuak biltzen dituen proiektua da, hau da proiektuaren web gunea: http://wikiquote.org/. Euskarazko bertsioa ere badauka proiektu honek: http://eu.wikiquote.org/wiki/Azala. Euskal atsotitz bilduma, esaterako oso interesgarria da: http://eu.wikiquote.org/wiki/Euskal_atsotitzak. Wikibooks proiektuak liburuak, eskuliburuak eta tutorialak eskuragai jartzea du helburu, hau da web gune orokorra: http://wikibooks.org eta hau euskarazko atala: http://eu.wikibooks.org. Wikisource on-line liburutegi bat da argitalpen libreen jatorrizko edukiak dituena, http://wikisource.org da proiektuaren web gunea eta zer aurki daitekeen jakiteko, Hamlet izan daiteke adibide bat: http://en.wikisource.org/wiki/Hamlet. Wikinews da berri iturri bat, eta bertan, inork idatz dezake, filosofia hau duten beste proiektuetan bezala: http://wikinews.org/. Wikiversity da ikasteko plataforma bat, non maila guztietako ikasketak aurkitu ahal dira, lehenengo hezkuntza, bigarren hezkuntza edo Unibertsitatea. Euskarazko edukirik, oraingoz ez dago, baina, hona hemen proiektu nagusiaren web gunean beste hizkuntza batzuetan edukiak aurkitzeko: http://wikiversity.org. Wikispecies, natura espezie direktorioa izan nahi du: http://species.wikimedia.org. Wikimedia commons multimedia edukiak batzen dituen proiektua da, hor daude jakintzarekin zerikusirik duten irudiak, audioak, bideoak, animazioak eta abar. Izan ere, hainbat argazki ikusgarri aurki daitezke, proiektuaren azalean proposatzen da eguneko irudi bat. Web gunea hau da: http://commons.wikimedia.org

OpenStreetMap

Proiektu hau ez da Wikimediarena. Baina, antzeko filosofia du. Munduko mapa elkarlanean osatzea du helburu. Mundu osoa ikus daiteke, herriz herri eta kalez kale, mundu osoko kolaborazioei esker. Hainbat GPStan posiblea da jada erabiltzea OpenStreetMap proiektuaren mapak. Era berean GPS trazak ere proiektura inportatu daitezke mapak elikatzeko. Oso eguneratuta egoten da, edozein aldaketekin, errepideetan, esaterako.

http://www.openstreetmap.org/